SÖZLEŞMELİ SUBAY SÖZLEŞMESİNİN YENİLENMEMESİ

 

Kara Kuvvetleri Komutanlığında görev yapan  2007  ve 2010 girişli sözleşmeli subayların birçoğunun sözleşmesi gerekçesiz bir şekilde idare tarafından yenilenmemiştir. Ayrıca sözleşmesi yenilenmeyen personelden bazılarına ödenmesi gereken tazminat tutarları ödenmemiştir. İdare tarafından tesis edilen sözleşme yenilememe işlemlerinin hukuka uygunluğu her işlemin kendine özgü koşullarında değerlendrilmelidir. Bu değerlendirmenin yapılabilmesi için de sözleşme yenilememe işlemininin iptali talebiyle idare mahkemesinde iptal davası açılmalıdır.  Bu yazıda sözleşme yenilememe ve tazminat ödemesi konusunda genel hususlara değinilecektir.

 

Sözleşmeli subay ve astsubayların  temini, yetiştirilmeleri, sınıflandırılmaları,  hizmet şartları,  yükselmeleri, atama ve yer değiştirmeleri , görev ve yükümlülükleri , özlük ve sosyal hakları, muvazzaf subaylık veya muvazzaf astsubaylık statüsüne geçmeleri, ayırma ve ayrılma esasları 4678 sayılı   Türk Silahlı Kuvvetlerinde İstihdam Edilecek Sözleşmeli Subay ve Astsubaylar Hakkında Kanun ve 27.04.20202 tarihli  Sözleşmeli Subay Ve Astsubay Yönetmeliği'nde düzenlenmektedir.

 

Sözleşmenin Yenilenmesi ve Uzatılması esasları 4678 sayılı Kanunun 14'üncü maddesinde düzenlenmiştir.

 

 Sözleşmenin yenilenmesi ve uzatılması aşağıda belirtilen esas ve usullere göre yapılır.

 

a) Sözleşmeli subay ve astsubaylardan, sözleşmesini yenilemek isteyenler sözleşme süresinin sona erme tarihinden 6 ay önceden başlamak suretiyle dilekçe ile ilk amirine müracaat eder. Bu dilekçeler, EK-C'de belirtilen nitelik belgesi ile beraber silsileler yolu ile Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığına gönderilir. Sözleşmesi yenilenecek personel; Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı bünyesinde kurulacak komisyonlar tarafından personelin nitelik belgesi, sicili, takdir/ceza durumu, amir kanaatleri, almış olduğu eğitimler gibi hususlar çerçevesinde mesleki safahatları dikkate alınarak ilgili komutanlık personel ihtiyaçları doğrultusunda belirlenir. Değerlendirme komisyonunun kimlerden oluşacağı, görev, yetki ve sorumlulukları Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca çıkarılacak yönergeler ile tespit edilir. Sözleşmenin yenilenip yenilenmemesi konusundaki nihai karar Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından verilir. Uygun görülenlerin sözleşmesinin yenileneceği, sözleşmenin bitiminden önce bildirilir. Sözleşme, ilgili sözleşmeli subay veya astsubayın talebinin İdarece kabul edildiğinin bildirilmesi ile yenilenir.

 

b) Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı da sözleşmeyi yenilemek istediği taktirde bunu ilgili sözleşmeli subay veya astsubaya bildirirler. Sözleşme, ilgili sözleşmeli subay veya astsubayın İdarenin bu talebini kabul ettiğini bildirmesi ile yenilenir.

 

c) Sözleşmeli subay ve astsubay nasbedildikten sonra; yabancı memleketlere 6 ay veya daha uzun süreli öğrenim, staj, kurs, ihtisas veya görgü ve bilgilerini artırmak maksadıyla gidenlerin sözleşme süreleri, gidiş ve dönüş tarihleri arasında geçen sürenin iki katı kadar; Türk Silahlı Kuvvetleri hesabına yurtiçindeki fakülte ve yüksekokullarda öğrenim yapanlarla meslekleri ile ilgili ihtisas yapanların sözleşme süreleri ise buralarda geçen süreler kadar uzatılır.

 

d) Her sözleşme süresinin sona erme tarihinden en az 3 ay önce taraflar sözleşmeyi yenileyeceklerine dair yazılı bildirimde bulunmadıkları taktirde sözleşme kendiliğinden sona erer.

 

e) Yurtdışına sürekli göreve atanan sözleşmeli subay ve astsubayların sözleşme süreleri görevi devraldıkları ve devrettikleri tarihler arasındaki süre kadar uzatılır.

 

f) Sözleşmeli subay ve astsubayların, yurtiçi veya yurtdışı öğrenimler ile yurtdışı sürekli görevler ve aylıksız izinler nedeniyle uzatılan sözleşme süreleri 08/06/1949 tarihli ve 5434 sayılı Kanunda rütbeleri itibariyle belirtilen yaş haddini geçemez.

 

g) 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu hükümlerine göre aylıksız izin alan sözleşmeli subay ve astsubayların sözleşme süreleri, kullandıkları aylıksız izin süresi kadar uzatılır.

 

ğ)  926 sayılı Kanunun 24 ve 72 nci maddeleri kapsamında kuvvet değiştirerek yeniden sınıflandırılanların sözleşmeleri, geçiş yapılan kuvvet komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı ile önceki sözleşmenin devamı niteliğinde tekrar yapılır. Tekrar yapılan bu sözleşmenin süresi, önceki sözleşmenin kalan kısmı kadardır.

 

Yukarıda belirtilen maddeden görüleceği üzere sözleşmenin yenilenmemesi  hallerinin neler olduğu belirtilmemiştir. AYİM ve idare mahkemelerinin emsal  kararları incelendiğinde, sözleşme yenilenmeme hallerinin mevzuatta düzenlenmemesi nedeniyle, sözleşme yenilenmemesi işleminin iptali  için açılan davalarda, sözleşme fesih hallerinin oluşup oluşmadığı değerlendirilmektedir. Sözleşme fesih halleri Kanunu'nun 13'üncü maddesinde düzenlenmiştir.

 

 Sözleşmenin idarece fesih halleri

 

             Madde 13 

 

             Sözleşmeli subay veya sözleşmeli astsubay adaylarının ön sözleşmeleri, aşağıdaki nedenlerle süresinin bitiminden önce feshedilebilir:

             a) Askeri eğitim esnasında yetkili kurullarca başarısız veya disiplinsiz olduğuna karar verilmek.

             b) Yetkili sağlık kurullarınca askeri eğitime ve/veya göreve devam edemez kararı verilmiş olmak.

             c) Sözleşmeli subay veya sözleşmeli astsubay adayı olma şartlarından herhangi birini taşımadığı sonradan anlaşılmak veya sözleşme süresi içinde bu şartlardan herhangi birini kaybetmek.

  d) Askeri eğitimin üçte birine çeşitli nedenlerle katılmamak.

 

             Bunlardan; görevlerini icra ederken veya görevleri dolayısıyla bir saldırıya veya kazaya uğrayan ya da bir meslek hastalığına yakalanma neticesinde askeri eğitimin üçte birine devam etmeyerek başarısız kabul edilenler, bir kez olmak üzere sonraki dönemde açılacak askeri eğitime planlanırlar. Sonraki dönemde istekli olmaları, aranan sağlık ve diğer niteliklerini korumaları halinde yeniden ön sözleşme yapılarak eğitime alınırlar.

 

             Sözleşmeli subay veya sözleşmeli astsubayların sözleşmeleri, aşağıdaki nedenlerle sözleşme süresinin bitiminden önce feshedilebilir:

 

   a) Türk Silahlı Kuvvetleri Sınıf Okulları/Eğitim Merkezi Komutanlıkları Yönetmeliğinin ilgili hükümleri gereğince, sınıf okullarındaki eğitim ve öğretimde başarısız olmak.

.

             b) Disiplinsizlik ve ahlaki durum nedeniyle Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yapamayacağı, sıralı sicil üstlerinin düzenleyeceği sicil ve kanaat raporu ile anlaşılmak.

             c) Yetersizlik nedeniyle kendisinden istifade edilemeyeceği, sıralı sicil üstlerinin düzenleyeceği sicil belgesi ile anlaşılmak.

             d) Cezaları ertelenmiş, seçenek yaptırımlardan birisine çevrilmiş, genel ya da özel af kanunları kapsamına girmiş veya haklarında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiş olsa dahi;

             1) Devletin güvenliğine karşı işlenen suçlar, halkı askerlikten soğutmak, Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum ve organlarını aşağılama ile zimmet, irtikap, iftira, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, yalan tanıklık, yalan yere yemin, suç uydurma, cinsel saldırı, cinsel taciz, kişiyi hürriyetinden yoksun bırakmak, fuhuş, gayri tabii mukarenet, hileli iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyet kırıcı suçlar ile kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma, devlet sırlarını açığa vurma suçlarından birisinden,

             2) Firar, amir veya üste fiilen taarruz, emre itaatsizlikte ısrar, üste hakaret, mukavemet, fesat ve isyan suçlarından,

             3) 22/5/1930 tarihli ve 1632 sayılı Kanunun 148 inci maddesinde belirtilen suçlardan birisinden,  mahkum olmak.

             e) Taksirli suçlar hariç olmak üzere adli veya askeri mahkemeler tarafından bir ay ve daha fazla süreli hürriyeti bağlayıcı bir cezaya mahkum olmak,

             F) Son olarak verilen de dahil olmak üzere, kararın kesinleştiği tarihten itibaren geriye doğru son bir yıl içinde toplamda otuz gün ve daha fazla oda hapsi veya hizmet yerini terk etmeme cezasına mahkum olmak veya en son aldığı disiplin cezasından geriye doğru son bir yıl içinde en az iki disiplin amirinden toplam sekiz defa veya daha fazla disiplin cezası almak.

             g) Yasadışı siyasi, yıkıcı, bölücü, irticai faaliyetlerde bulunmak, tutum ve davranışlarıyla bu görüşleri benimsediği tespit edilmek.

             h) Sözleşmeli subay veya sözleşmeli astsubay olmak için gerekli nitelik ve şartlardan herhangi birini taşımadığı sonradan anlaşılmak veya sözleşme süresi içinde bu niteliklerinden herhangi birini kaybetmek.

             ı) Yabancı uyruklu kişilerle yapılan evliliklerde, evlilikleri ilgili mevzuatta belirtilen esaslar dahilinde Genelkurmay Başkanlığınca uygun görülmemek ve çeşitli nedenlerle Türk vatandaşlığını kaybetmek veya Türk vatandaşlığından çıkarılmak.

             i) Yetkili sağlık kurullarınca verilen kararlara göre sözleşmeli subay ve sözleşmeli astsubay olarak göreve devamı mümkün olmamak.

             j) İstihdam edildikleri sınıflarda görev yapamayacaklarına dair yetkili sağlık kurullarınca karar verilenlerden, idarece başka bir sınıfta istihdamına gerek duyulmamak.

k)  Sözleşmenin yapılmasını müteakip;

1) Barışta ve savaşta, görevini icra ederken veya görevi dolayısıyla bir saldırıya, kazaya uğrayan ya da bir meslek hastalığına yakalananlar,

2) Kanser, tüberküloz, kronik böbrek yetmezliği ile ruh ve sinir hastalıkları gibi sağlık kurulları raporlarında uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç gösterdiği belirtilen bir hastalığa yakalananlardan, toplam olarak ve fiilen üç yılı geçmemek şartıyla tedavi, istirahat veya hava değişimine tabi tutulanlar,

3) Tedavi kurumlarında yatarak tedavi olanlar ile aylıklı veya aylıksız doğum izni alanlar,

hariç olmak kaydıyla, bir sözleşme yılı içinde alınan hava değişimi, istirahat ve benzeri sıhhi izin süresi toplamı doksan günü geçmek.

 Sözleşmeli subay ve astsubaylardan 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamında malul olan isteklilerin sözleşmeleri, bilgi ve tecrübelerinin sınıfı/branşı için faydalı olması, fiziki noksanlıklarını kapatabilmeleri, mensup olduğu Kuvvet Komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığınca uygun görülmeleri ve istihdam edilecekleri kadronun sağlık niteliklerini taşımaları şartıyla uzatılabilir.

 

İdare tarafından söz konusu işlem tesis edilirken takdir yetkisinin sınırlarının  aşılmaması gerekir.  Takdir yetkisi idareye bırakılan belli ölçüde karar alma özgürlüğüdür. Hukuken kabul edilebilir koşulların oluşumu halinde tanınmış bir serbestidir. Keyfi bir hareket yetkisi olmayıp ancak hukuka uygun olarak kullanılabilmektedir.  Yukarıda belirtilen durumların dışında, idare tarafından tesis edilen sözleşme yenilenmemesi işlemleri hukuka aykırılık teşkil edecektir.

 

Tazminat Ödemesi

 

Sözleşmeli Subay ve Astsubaylara Tazminat ve ikramiye ödenmesi ile ilgili esaslar 4678 sayılı Kanun'un 18'inci maddesi ve Yönetmeliğin ise 19. Maddesinde düzenlenmiştir 

 

Bahse konu düzenlemeye göre  sözleşmeli subay ve sözleşmeli astsubaylardan kendi kusurları olmaksızın hizmet sürelerinin uzatılmaması sebebiyle veya sözleşme süresini bitirip ayrılanlar tazminat ödemesinin yapılması gerekmektedir. İş Kanununa tabi bir işyerinde en az bir yıl çalışmış olan işçiye nasıl kıdem tazminat ödenmesi gerekiyorsa, 4678 sayılı Kanun'da yer alan hüküm gereği kendi kusurları olmadan sözleşmesi yenilenmeyen sözleşmeli subay ve astsubaylara mutlaka tazminat ödemesinin yapılması gerekmektedir.

 

Tazminat hesaplaması son olarak aldıkları net maaşın iki katının hizmet yılı ile çarpımı ile belirlenmektedir.  Ayrıca bir tam yıldan eksik kalan hizmet sürelerinin tazminatları kıst olarak ödenir. Ancak, hizmet yılı olarak en fazla dokuz yıl esas alınmaktadır.

 

Bu şekilde sözleşmesi hukuka aykırı şekilde yenilenmeyen ve/veya tazminat ödemesi yapılmayan  sözleşmeli subay ve astsubayların,  işlem kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gün içinde idare mahkemelerinde  dava açmaları gerekmektedir. Bu süre hak düşürücü bir süredir.  Hak kayıplarına uğranılmaması için bu konuda mağdur olan kişilerin  hukuki yardım almalarında fayda olduğunu değerlendiriyoruz.

 

Jandarma Genel Komutanlığında Görevli Sözleşmeli Kadın Astsubayların Sözleşmelerinin Yenilenmemesi İşleminin Hukuki İncelemesi makalesine bağlantıya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

 

Emsal Karar 

ÖZETİ: Sözleşmenin yenilenip yenilenmemesi konusundaki nihai karar Kuvvet K.lığında olduğundan sözleşme yenileme ile ilgili nitelik belgesi düzenleyen sicil üstleri olumlu nitelik belgesi düzenlemiş olsalar dahi bu aşamada şayet sözleşmenin feshi koşulları davacı bakımından gerçekleşmişse, evleviyetle sözleşmenin yenilenmemesi söz konusu olacağı gibi, feshi gerektirmediği halde (fesih koşullarından daha basit hallerin varlığı durumunda) diğer bir anlatımla nitelik belgesinin olumsuz tanzimini gerektiren koşulların varlığı halinde de yenilememe mümkün olabilecektir. 
Davacı vekili, 23.06.2009 tarihinde Adana Nöbetçi İdare Mahkemesi kaydına, 26.06. 2009 tarihinde de Askeri Yüksek İdare Mahkemesi kaydına geçen dava dilekçesi ile cevaba cevap dilekçesinde özetle; 2003 yılında sözleşmeli subay olarak göreve başlayan davacının, 2006 yılında sözleşmesini yenileme isteği davalı idarece kabul edilerek üç yıl için yenilendiğini, 2009 yılında sözleşme süresinin bitiminden önce süresinde davalı idareye müracaat ederek sözleşmesinin yenilenmesi talebinde bulunduğunu, ancak davalı idarenin somut ve objektif  neden  olmaksızın  bu  talebi  kabul etmeyip  sözleşmesini  yenilemediğini, tesis edilen işlemin hukuka aykırı olduğunu belirterek, sözleşmenin yenilenmemesi işleminin yürütmesinin durdurulmasına ve iptaline, statü dışında kaldığı sürelere ait özlük haklarının yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. 
  
AYİM Nöbetçi Dairesinin 12.08.2009 gün ve 2009/2240-135 Gensek-Esas sayılı kararı ile yürütmenin durdurulması isteminin reddine karar verilmiştir.  
  
Dosyada mevcut bilgi ve belgelerin incelenmesinden; davacının 4678 sayılı Kanun kapsamında 2003 yılında sözleşmeli subay statüsünde TSK. bünyesinde göreve başladığı, 2004 yılından itibaren sicil aldığı, sözleşmesinin 2006 yılında 3 yıl süre ile yenilendiği, bu ikinci sözleşmenin 29.08.2009 tarihinde sona ermesinden önce davacının mevzuata uygun şekilde 23.02.2009 tarihinde Komutanlık Önüne hitaben yazdığı dilekçesiyle sözleşmesinin yenilenmesini talep ettiği, ancak bu talebinin davalı idare tarafından kabul edilmeyerek sözleşmesinin yenilenmemesi üzerine bu davanın açıldığı anlaşılmıştır. 
  
Dava konusu işlemin dayanağını teşkil eden mevzuata bakıldığında; 4678 sayılı Sözleşmeli Subay ve Astsubay Kanunu’nun (R.G.21.06.2001/24439) “Sözleşme Süreleri” başlıklı 6’ncı maddesi;  “Sözleşmeli subay adayları ön sözleşme yapılarak askerî eğitime alınırlar. Bu eğitimi başarı ile tamamlayanlardan yönetmelikte belirtilen şartları taşıyanlarla sözleşme yapılır ve bu kişiler teğmen rütbesine nasbedilirler. Sözleşme süreleri üç yıldan az ve dokuz yıldan fazla olmamak şartıyla, hizmet gerekleri ve yetiştirme maliyetlerine bağlı olarak kuvvet, sınıf ve branşlara göre yönetmelikte belirlenir. Yönetmelikte belirlenen şartları taşıyanların talepleri halinde sözleşmeleri yenilenebilir. … Sözleşme işlemleri, Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca yapılır.” hükmündedir. 
  
4678 sayılı Kanunun 25’inci maddesi uyarınca çıkarılmış olan Sözleşmeli Subay ve Astsubay Yönetmeliği’nin (R.G. 27.04.2002/24738) “Sözleşmenin Yenilenmesi ve Uzatılması” başlıklı 14’üncü maddesinde; sözleşmeli subay ve astsubaylardan, sözleşmesini yenilemek isteyenlerin sözleşme süresinin sona erme tarihinden 6 ay önceden başlamak suretiyle dilekçe ile ilk amirine müracaat edecekleri, bu dilekçelerin EK-C’de belirtilen nitelik belgesi ile beraber silsileler yolu ile Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığına gönderileceği, sözleşmenin yenilenip yenilenmemesi konusundaki nihai kararın bu sayılan komutanlıklar tarafından verileceği belirtilmektedir.  
  
 Davalı idare, davacı hakkında sözleşme yenileme evresinde sıralı sicil üstlerince düzenlenen olumsuz nitelik belgesi esas alınarak, “sözleşme yenilememe” işleminin tesis edildiğini belirtmektedir. Dava konusu uyuşmazlık davacı hakkında sözleşme yenileme ile ilgili olumsuz nitelik belgesi düzenlenip düzenlenemeyeceği, diğer bir anlatımla, düzenlenen nitelik belgesinin hukuka uygun olup olmadığı noktasında odaklanmaktadır. Davacının diğer şartları sağladığı konusunda herhangi bir uyuşmazlık söz konusu değildir.  
  
Bu bağlamda, davacının disiplin ve sicil safahatı irdelenerek durumu ortaya konulmalıdır. 2003 yılında sözleşmeli subay olarak piyade teğmen rütbesi ile Türk Silahlı Kuvvetlerinde göreve başlayan davacının disiplin durumu irdelendiğinde; adli, askeri ya da 
disiplin mahkemelerince verilmiş cezasının bulunmadığı, çeşitli disiplin tecavüzlerine istinaden disiplin amirlerince; 29.12.2004 tarihinde “saç tıraşı olmaması” nedeniyle “1 gün göz hapsi”, 28.03.2005 tarihinde “takımıyla ilgili eğitim konularına hakim olmaması” nedeniyle “3 gün göz hapsi  ” 26.12.2005  tarihinde “ lider  eğitimi saatinde  hazırlanmadığından konuyu anlatamaması” nedeniyle “2 gün göz hapsi”, 02.03.2006 tarihinde “Bl.K.odasından çıktıktan sonra koridorda ve Bl.Astsb. odasında sesini yükseltip dolaba ve kapıya vurması” nedeniyle “2 gün göz hapsi”, 18.04.2007 tarihinde “eğitime hazırlıksız çıkması ve bilgi seviyesinin yetersiz olması” nedeniyle “3 gün göz hapsi”,  10.07.2007 tarihinde “KPSS sınavına girdikten sonra atış alanına gelmesi belirtilmesine rağmen gelmemesi” nedeniyle “7 gün göz hapsi”, 24.11.2008 tarihinde “Üs bölgesini izinsiz terk etmesi” nedeniyle “Uyarı”, 06.05.2009 tarihinde “Bl.K.nın emrinde yaptığı değişikliği Bl.K.na bildirmemesi” nedeniyle “Uyarı”, 08.07.2009 tarihinde “izin belgesinde belirttiği adreste iznini geçirmemesi” nedeniyle “Uyarı”  disiplin cezaları ile cezalandırıldığı görülmüştür.  
  
  Davacının sicil safahatı incelendiğinde; 2004 yılından itibaren sicil almaya başladığı,    1 ve 2’nci sicil üstlerince niteliklere ilişkin alt kıstaslar işaretlenmek suretiyle değerlendirme yapıldığı, ilave kanaat belirtilmediği, 3’üncü sicil üstlerinin değerlendirme yapmadıkları, yapılan işaretlemelerin nota tahvil edilmesi sonucunda ortaya çıkan sicil notlarının 2006 ve 2007 yıllarında “iyi” diğer yıllarda “çok iyi” seviyede, genel sicil ortalamasının da “çok iyi” seviyesinde olduğu, 2005 yılında sicil üstlerince sicil belgesinin özel ve ayırt edici hususlar bölümünde olumsuz kanaat sonucunu doğuran 42’nci niteliğine, ayrıca Subay Sicil Yönetmeliği’nin Ek 1’inci maddesine göre menfi kanaat sonucunu doğurmamakla birlikte Dairemizce olumsuz kabul edilen 43’üncü niteliğin “b” kıstasına işaretleme yapıldığı, 2006 yılında 1’inci sicil üstünce 42 ve 43, 2’nci sicil üstünce ilaveten 39’uncu niteliğe olumsuz işaretleme yapıldığı, 2007 yılında sicil belgesinin genel ve görev icra nitelikleri bölümünde yer alan 12 ve 26’ncı niteliklerle 39 ve 43’üncü niteliğe, 2008 yılında da sicil üstlerince 43’üncü niteliğin “b” kıstasına  olumsuz kanaat sonucunu doğuran işaretlemeler yapıldığı görülmüştür.  
  
 Davacı, meslek safahatında 29.01.2004 tarihinde P.Ok.K. tarafından, 22.06.2007 tarihinde Tug.K.Yrd. tarafından, 27.03.2006, 10.02.2008 ve 08.07.2008 tarihlerinde Tb.K. tarafından, 26.01.2004, 03.102005, 26.11.2007, 07.04.2008, 08.07.2008, 01.10.2008, 20.12.2008, 05.03.2009 tarihlerinde de Bl.K. tarafından olmak üzere toplam 14 adet takdirle taltif edilmiştir.  
  
 2006 yılında sözleşmesi yenilenen ve sözleşme süresinin bitiminden önce 2009 yılı Şubat ayında süresinde davalı idareye müracaat ederek yeniden yenileme talebinde bulunan davacının son sözleşme dönemi (2006-2009) içerisindeki durumu uyuşmazlığın çözümünde önem arz etmektedir. Bu dönem içerisinde davacı, toplam “10 gün göz hapsi”, 3 adet  “Uyarı”  disiplin cezası ile cezalandırılmış,  2007 yıllında “iyi”, 2008 ve 2009 yıllarında da “çok iyi” seviyede sicil notu ile değerlendirilmiş ve  toplam 9 adet takdirle taltif edilmiştir.  
  
 Davacı hakkında 2009 yılı sicilini tanzim eden 1 ve 2’nci sicil üstleri aynı zamanda sözleşme yenileme ile ilgili olumsuz nitelik belgesi düzenleyen sicil üstleridir. (Nitelik belgesi düzenleyen 3’üncü sicil üstü ise Sb.Sic.Ynt.nin 24’üncü madde “h” fıkrası gereği 2009 yılı sicili için yetkisini devretmiştir.) Davacının yenileme talebi, sicil tanzimi ve nitelik belgesi düzenlenmesi 2009 yılı içerisindedir. Davacının sözleşmesinin yenilenmeyeceği KKK.lığının 29 Mayıs 2009 tarihli mesaj emrine  istinaden 49’uncu Mot.P.Tug.1’inci Mot.P.Tb.K.lığının 02.06.2009 tarihli emriyle davacıya bildirilmiştir. İşlemin tesisine esas teşkil eden nitelik belgesinin tanzim tarihi belli olmamakla birlikte, davacının yenileme talebi (23.02.2009)  ile KKK. lığının mesaj emrini yayımladığı (29.05.2009) tarihler arasında olduğu kesindir. 
  
  Belirtilen süre içerisinde davacı hakkında 02.05.2009 tarihli düzenlenen (2009 yılı) sicil işlemi şu şekildedir. Davacı hakkında 1 ve 2’nci sicil üstlerince yalnızca nitelik işaretlenmek suretiyle değerlendirme yapılmış, ilave kanaat belirtilmemiş, 3’üncü sicil üstünce  değerlendirme yapılmamıştır. 1 ve 2’nci sicil üstlerince yapılan işaretlemelerin nota tahvil edilmesi sonucunda ortaya çıkan sicil notu ortalaması  “çok iyi” seviyede(sicil tam notunun % 95’inin de daha yukarısındadır.) gerçekleşmiş, niteliklere ilişkin alt kıstaslara menfi kanaat kabul edilen bir işaretleme de yapılmamıştır.  
 Sözleşme yenileme ile ilgili olumsuz nitelik belgesi düzenleyen sicil üstlerinin bu kanaatlerini değiştirebilecek tek hususun “Bl.K.nın emrinde yaptığı değişikliği Bl.K.na bildirmemesi” nedeniyle 
davacıya verilen 06.05.2009 tarihli “Uyarı” cezası olabilir. Zira bu dönem içerisinde davacıya verilen başka bir ceza bulunmamaktadır. Bahse konu ceza ile ilgili Bl.K. tarafından alınan savunma yazısı ve davacının savunması incelendiğinde 29.04.2009 tarihinde Üs Bölgesinde göreve başlayan P.Uzm.Çvş………...’nın 01.05.2009 günü saat 23.35’te Kol K.olan davacıya rahatsızlığını beyan etmesi üzerine, davacının inisiyatif kullanarak P.Uzm.Çvş…………..’yi gece emniyetiyle, P.Uzm.Çvş………’yı da gündüz  emniyetiyle görevlendirmesi eyleminden dolayı Bl.K.nın (P.Uzm.Çvş………..’nın mazereti kabul edilse bile emrinde yaptığı değişikliği kendisine bildirmemesi gerekçesiyle), “Uyarı” cezası ile cezalandırdığı anlaşılmaktadır. Bu ceza, 02.05.2009 tarihli düzenlenen (2009 yılı) sicil işlemindeki kanaatlerin sözleşme yenileme ile ilgili olumsuz nitelik belgesinde belirtilen kanaatlere dönüşmesini sağlayacak nitelikte değildir.  
 Kamu hizmetini yürütmekle görevli olan idarenin, bu hizmeti en iyi şekilde yürütebilmesi için gerekli tedbirleri alma yetkisi ile donatılmasının zorunlu olduğu kuşkusuzdur. Bu nedenle, idarenin kamu hizmetini yürütecek olan ajanlarını alırken bir takım özelliklere sahip olmasını araması tabii olduğu gibi; statüye alındıktan sonra da bunları verimli biçimde kullanması, hizmeti aksatacak, kendisinden artık verim alınması imkanı kalmamış, aksine idare mekanizmasına ve kamu hizmetinin yürütülmesine zararlı olacak ajanlarını takdir yetkisini kullanarak bünyesi dışına çıkarması da doğaldır. Böyle bir durumda sözleşmeli personel olarak alınanların süresi bittiğinde sözleşmesinin yenilenmemesinden doğal bir şey olamayacağı açıktır.  
  
Sözleşmenin yenilenip yenilenmemesi konusundaki nihai karar Kuvvet K.lığında olduğundan sözleşme yenileme ile ilgili nitelik belgesi düzenleyen sicil üstleri olumlu nitelik belgesi düzenlemiş olsalar dahi bu aşamada şayet sözleşmenin feshi koşulları davacı bakımından gerçekleşmişse, evleviyetle sözleşmenin yenilenmemesi söz konusu olacağı gibi, feshi gerektirmediği halde (fesih koşullarından daha basit hallerin varlığı durumunda) diğer bir anlatımla nitelik belgesinin olumsuz tanzimini gerektiren koşulların varlığı halinde de yenilememe mümkün olabilecektir. Ancak davanın somutunda yukarıda açıklandığı üzere meslek safahatının sicil notu ortalaması “çok iyi” seviyede olan, son sicil döneminde sicil üstlerince menfi kanaat belirtilmeyip sicil tam notunun % 95’inin yukarısında “çok iyi” seviyede not ile yeterliliği belirlenen, 4 adet takdirle taltif edilen davacı için böyle bir durumun bulunmadığı değerlendirilmiştir. Özellikle 2009 yılında davacı hakkında en yüksek ve mükemmele yakın seviyede sicil notu takdir eden amirlerinin, yenilememe yönünde kanaat belirtmesi açık değerlendirme hatası teşkil etmektedir. Sonuç olarak; davalı idarenin davacı hakkında sözleşme yenileme evresinde sıralı sicil üstlerince düzenlenen olumsuz nitelik 
belgesi esas alınarak davacının sözleşmesini yenilememek suretiyle tesis ettiği dava konusu işlemde hukuka uyarlılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. 
  
 Hukuka aykırılığı tespit edilen işlemin tesis edildiği andan itibaren hüküm ve sonuçlarının ortadan kalkacağı kabulü karşısında davacının statü dışında geçirdiği süreye ilişkin özlük haklarının ödenmesi gerektiği de tartışmasızdır. 
  
  Yukarıda açıklanan nedenlerle; 
  
1-   Hukuka aykırı bulunan sözleşmenin yenilenmemesi İŞLEMİNİN İPTALİNE, Üye Topçu Kur.Alb.Bülent ÇELİK ve Üye Hv.P.Kur.Alb. Yusuf DOĞRUER’in karşı oyları ve OYÇOKLUĞU ile, 
2-  Statü dışında geçen sürelere ilişkin özlük haklarının yasal faizi ile birlikte ödenmesine,  
  
KARŞI OY GEREKÇESİ 
  
 Davacının, aldığı cezalar ve menfi nitelikleri göz önüne alındığında, gerek mesleki yeterlilik ve gerekse disiplin bakımından arzu edilen seviyeye ulaşmadığı, astlarına örnek olamadığı, sıralı sicil üstleri tarafından menfi nitelik belgesi düzenlenmiş olması ve bu nitelik belgesi esas alınarak sözleşmenin yenilenmemesi işleminde hukuka aykırı bir yön bulunmadığı, bu nedenle davanın reddine karar verilmesi gerektiği kanaatinde olduğumuzdan aksi yöndeki çoğunluk kararına katılamadık. 12.01.2010 
  
  
  (AYİM 1.D., 12.01.2010; E. 2009/0769, K. 2010/0022)