Sözleşmeli Er / Erbaş Olarak Görev Yaparken Uzman Erbaş Olmaya Hak Kazanan  Kişilere Sözleşmeli Er Olarak Görev Yaptığı Dönem Nedeni İle Tazminat Ödenmesi

          Mevzuata göre Sözleşmeli erbaş ve erler şartları sağladığında ve yapılan sınavlarda başarılı olduğunda sözleşmeleri kendiliğinden sonlanarak uzman erbaşlığa nasbedilirler.

          Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunun 8.maddesinin 11. Fıkrası "Kendi kusurları olmaksızın sözleşmesi feshedilenler ile kendi isteği ile sözleşmesini yenilemeyenler veya ayrılanlar, ilgili mevzuattaki şartları sağlamak şartıyla uzman erbaşlığa veya astsubaylığa başvurabilirler. ....." hükmüne amirdir.

          Sözleşmeli Erbaş Ve Er Yönetmeliğinin 28. Maddesi ise " Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunu hükümlerine göre istihdam edilen personelden, kendi kusurları olmaksızın sözleşmesi feshedilenler ile kendi isteği ile sözleşmesini yenilemeyenler veya ayrılanlar ilgili mevzuattaki şartları sağlamak şartıyla, uzman erbaşlığa ve astsubaylığa başvurabilirler. En az üç yıl görev yapmış olanlar, müteakip sözleşme süresi içerisinde başvuru yapabilir. Bu durumda olanların, başvurularının kabul edilmesi halinde uzman erbaşlığa geçenlerin veya astsubaylığa nasbedilenlerin sözleşmeleri kendiliğinden son bulur. ........" hükmüne amirdir.

          Düzenlemelerden anlaşıldığı üzere sözleşmeli erbaş ve erlere uzman erbaşlığa geçiş için kolaylık sağlanmıştır. Uzman Erbaşlığa geçiş hakkı kazananların sözleşmelerinin kendiliğinden son bulacağı mevzuat ile düzenlenmiştir. 

          Sözleşmeli er olarak görev yaparken uzman erbaş olmaya hak kazanan  kişilere sözleşmeli er olarak görev yaptığı dönem nedeni ile tazminat ödenmesi gerekmektedir.

          Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunun 7.maddesinin 5. fıkrası "Kendi kusurları olmaksızın veya ilk sözleşmesini yahut müteakip sözleşme süresini bitirmesinden dolayı Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayrılan sözleşmeli erbaş ve erlere, ayrıldıkları tarihteki 15.330 gösterge rakamının memur aylık katsayısıyla çarpımı sonucu bulunacak tutarın, bu Kanuna ekli (2) sayılı Cetvelde hizmet yıllarına göre belirlenen oran ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda ödeme yapılır. Bu ödemeden, damga vergisi hariç herhangi bir vergi kesilmez." hükmüne amirdir. 

          Bu doğrultuda hazırlanan Sözleşmeli Erbaş ve Er Yönetmeliğinin 21. Maddesinin 1. Fıkrası "Kendi kusurları olmaksızın veya ilk sözleşmesini yahut müteakip sözleşme süresini bitirmesinden dolayı Türk Silâhlı Kuvvetlerinden ayrılan sözleşmeli erbaş ve erlere, ayrıldıkları tarihteki onaltı yaşından büyükler için uygulanmakta olan brüt asgari ücret tutarının 6191 sayılı Kanuna ekli (2) sayılı cetvelde hizmet yıllarına göre belirlenen oran ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda ödeme yapılır. Bu ödemeden, damga vergisi hariç herhangi bir vergi kesilmez." hükmüne amirdir.

          Kanunun ve yönetmeliğin açık hükmüne göre sözleşmesi sonlanan sözleşmeli ere iki seçimlik şarttan biri gerçekleştiğinde ikramiye ödenir. Bunlar ; kendi kusurları olmadan Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayrılma veya sözleşme süresinin sona ermesi nedeni ile Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayrılmadır. Yani bu iki şarttan herhangi birinini gerçekleşmesi tazminata hak etmek için yeterlidir.

     Sözleşmeli Er Kanunun 6. Maddesinde hangi şartlarda sözleşmeli erlerin sözleşmesinin feshedileceği tahdidi olarak sayılmıştır. Bunlar kişinin kendi kusuru ile yapılan sözleşme fesih işlemleridir. 

Kanunun Sözleşmenin idarece feshi başlıklı 6. maddesi;
 (1) Sözleşmeli er adaylarının ön sözleşmeleri, aşağıdaki nedenlerle süresinin bitiminden önce feshedilir:
a) Yönetmelikte belirtilen yetkili kurullarca, askerî eğitim esnasında başarısız veya disiplinsiz olduğuna karar verilmek.
b) Yetkili sağlık kurullarınca askerî eğitime ve/veya göreve devam edemez kararı verilmiş olmak.
c) Sözleşmeli er adayı olma şartlarından herhangi birini taşımadığı sonradan anlaşılmak veya sözleşme süresi içinde bu şartlardan herhangi birini kaybetmek.
ç) Askerî eğitimin üçte birine katılmamak.
d) (Ek: 15/8/2017-KHK-694/165 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7078/160 md.) Güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanmak.
(2) Ön sözleşme döneminde görevlerini icra ederken veya görevleri dolayısıyla bir saldırıya veya kazaya uğrayan ya da bir meslek hastalığına yakalanma neticesinde askerî eğitimin üçte birine devam etmeyerek başarısız kabul edilenler, bir kez olmak üzere sonraki dönemde açılacak askerî eğitime planlanırlar. İstekli olmaları, aranan sağlık ve diğer niteliklerini korumaları hâlinde yeniden ön sözleşme yapılarak eğitime alınırlar.  
(3) Ön sözleşme döneminde Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişikleri kesilen personelden, peşin olarak ödenen ücret ve ücretle birlikte ödenen diğer tüm özlük haklarının, çalışılmayan günlere ait kısmı geri alınır.
(4) Sözleşmeli erbaş ve erlerin sözleşmeleri, aşağıdaki nedenlerle sözleşme süresinin bitiminden önce feshedilir:
a) Disiplinsizlik ve ahlâki durum nedeniyle Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yapamayacağı, sıralı amirlerinin her türlü bilgi ve belgeye dayanarak düzenleyeceği nitelik belgesi ile anlaşılmak.
b) Yetersizlik ve görevde başarısız olma nedeniyle kendisinden istifade edilemeyeceği, sıralı amirlerinin her türlü bilgi ve belgeye dayanarak düzenleyeceği nitelik belgesi ile anlaşılmak.
c) (Değişik: 22/1/2015-6586/96 md.) Son olarak verilen de dâhil olmak üzere, kararın kesinleştiği tarihten itibaren geriye doğru son bir yıl içinde toplamda otuz gün ve daha fazla oda hapsi veya hizmet yerini terk etmeme cezasına mahkum olmak veya en son aldığı disiplin
cezasından geriye doğru son bir yıl içinde en az iki disiplin amirinden toplam sekiz defa veya
daha fazla disiplin cezası almak.
ç) Yasa dışı siyasi, yıkıcı ve bölücü faaliyetlerde bulunmak, tutum ve davranışlarıyla bu görüşleri benimsediği tespit edilmek.
d) Sözleşmeli er olmak için gerekli nitelik ve şartlardan herhangi birini taşımadığı sonradan anlaşılmak veya sözleşme süresi içinde bu niteliklerinden herhangi birini kaybetmek.
e) Yabancı uyruklu kişilerle yapılan evliliklerde, evlilikleri ilgili mevzuatta belirtilen esaslar dâhilinde Genelkurmay Başkanlığınca uygun görülmemek veya çeşitli nedenlerle Türk vatandaşlığını kaybetmek.
f) Yetkili sağlık kurullarınca ilgili yönetmelik doğrultusunda verilen kararlara göre sözleşmeli erbaş ve er olarak göreve devamı mümkün olmamak.
g) İstihdam edildikleri sınıf ve branşlarda görev yapamayacaklarına dair yetkili sağlık kurullarınca karar verilenlerden, idarece başka bir sınıfta istihdamına gerek duyulmamak.
ğ) Herhangi bir suç sebebiyle doksan günden fazla tutuklu kalmak ve göreve başlama tarihinden önce işlediği 3 üncü maddede belirtilen bir suç nedeniyle soruşturması devam edenlerden, haklarında verilecek olan mahkûmiyet hükmü göreve başladıktan sonra kesinleşmiş olmak.
h) (Ek: 15/8/2017-KHK-694/165 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7078/160 md.) Güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanmak.
(5) (Değişik: 10/12/2014-6582/3 md.) Askerlik hizmetini tamamlayanlar ile tamamlamış sayılanlardan sözleşmesi feshedilerek ilişiği kesilenler, yedekte erbaş ve er kaynağına alınırlar.
(6) Dördüncü fıkranın (f) ve (g) bentleri gereğince sözleşmeleri idarece feshedilenler 7 nci maddenin beşinci ve altıncı fıkralarında belirtilen haklardan istifade ederler.
(7) Görevde başarısız olma ve kendilerinden istifade edilememe hâlleri ile bunlara yapılacak işlemler yönetmelikle düzenlenir. 
(8) (Değişik: 31/1/2013-6413/45 md.) Sözleşmenin yapılmasını müteakip;
a) Barışta ve savaşta, görevini icra ederken veya görevi dolayısıyla bir saldırıya, kazaya uğrayan ya da bir meslek hastalığına yakalananlar,
b) Kanser, tüberküloz, kronik böbrek yetmezliği ile ruh ve sinir hastalıkları gibi sağlık kurulları raporlarında uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç gösterdiği belirtilen bir hastalığa yakalananlardan, toplam olarak ve fiilen üç yılı geçmemek şartıyla tedavi, istirahat veya hava
değişimine tabi tutulanlar, hariç olmak üzere, sözleşmeli erbaş ve erlerin hava değişimi ve istirahat süresinin toplamı, istirahat ve hava değişiminin başladığı tarihten geriye doğru son bir yıl içerisinde (yatarak tedavi olma süreci hariç) üç ayı geçemez. Sürenin hesaplanmasına en son alınan hava değişimi ve istirahat süresi dahil edilir. Hava değişimi ve istirahat süresi üç ayı geçenlerin sözleşmeleri feshedilerek Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişikleri kesilir.
" hükümlerine amirdir.

          İdare buna benzer durumlarda  Jandarma Genel Komutanlığının TSK'dan ayrıldığını göz ardı etmektedir. Personelin halen TSK'da görev yaptığı değerlendirmesinde bulunmaktadır. Ancak Jandarma Genel Komutanlığında uzman erbaş olarak görev yapan kamu görevlileri Uzman Erbaş Kanununa tabi olmakla birlikte TSK personeli değildir. Bu nedenle  idare tarafından kişinin TSK da görev yaptığı, sadece statüsünün değiştiği, gerekçe gösterilerek tazminat ödenmeyeceğinin belirtilmesi  hukuka aykırı bir işlemdir.

          668 sayılı KHK ile 2803 sayılı Kanunun 4. Maddesine "Jandarma Genel Komutanlığı İçişleri Bakanlığına bağlıdır.” hükmü getirilmiş, Jandarma Genel Komutanlığı İçişleri Bakanlığına bağlanmış, Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayrılmıştır. Aynı KHK ile 2803 sayılı kanunun 13. Maddesine "Jandarma Hizmetleri Sınıfı personelinin her türlü özlük işlerinde, bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde, 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu uygulanır. Ancak, nasıp ve terfi, aylık ve diğer mali ve sosyal haklar bakımından statü ve rütbelerine göre 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 28/5/1988 tarihli ve 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu ile 18/3/1986 tarihli ve 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununa tabi personel hakkındaki hükümler uygulanır." hükmü getirilmiştir. 

Konuyla ilgili diğer makaleye aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz.

TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİNDEN AYRILAN SÖZLEŞMELİ ERBAŞ VE ERLERE İKRAMİYE TUTARLARININ EKSİK ÖDENMESİ