Emsal Karar 1

ÖZETİ: Askerliğe elverişli değildir sonuç kararlı sağlık kurulu raporunun diğer nüshalarının GATA K.lığında olduğunun anlaşılması karşısında; onay için bu raporların celbedilip yetkili Sağlık Daire Başkanlığına gönderilmesi yerine, davacının yeniden kontrol muayenesi sevki yolunda tesis edilen işlem hukuka aykırıdır. 
Davacı 27.8.2001 tarihinde kayda geçen dava dilekçesinde özetle; GATA Sağlık Kurulunun 31.10.1999 gün ve 2024 sayılı “B/45 F-2 B/35 F-2 Askerliğe Elverişli Değildir” raporuna binaen terhis edildiğini, ancak MSB.lığının 22.05.2001 gün ve SAĞ:90622026-01 sayılı yazısıyla askerliğe elverişli değildir kararlı raporunun kaybolduğundan bahisle yeniden askeri hastaneye sevk edilerek rapor almasının istendiğini, MY:33-2A yönergesinin sadece muvazzaf personel için uygulanabileceğini, yeniden muayenede geçecek bir aylık bir sürede işiyle iştigal edemeyeceği için zarara uğrama ihtimalinin bulunduğunu, oysa raporun suretinin hastanede bulunabileceğini beyanla, askerlik durumunun tespiti için yeniden askeri hastaneye muayene için sevk işleminin iptalini talep ve dava ettiği anlaşılmaktadır. 
Dava askerlik hizmeti sırasında 6 kez hava değişimine gönderilen davacı hakkında GATA Sağlık Kurulunun 31.01.2000 tarihli ve 1024 sayılı raporu ile “Kronik HBV. Hepatiti Remisyonda Hodgkin Hastalığı” tanısı ile “B/45 F-12 B/35 F-2 Askerliğe Elverişli Değildir” kararlı rapor verilerek geçici olarak terhis edilen davacının raporunun onayı için Dz. K. K. Sağ. D. Bşk. na gönderildiğinde kaybolması nedeniyle yeniden muayeneye gönderilmesi işleminin iptali istemiyle açıldığı anlaşılmaktadır. 
Dosyada mevcut bilgi ve belgelerin incelenmesinden; 1977 doğumlu yükümlü davacının 28.02.1996 tarihinde yapılan son yoklaması sırasında askerlik meclisince sevk edildiği GATA Gülhane Askeri Hastanesi Sağlık Kurulunun 12.09.1996 tarih ve 14596  sayılı raporuna istinaden ertesi yıla terk edildiği, bir sene sonra aynı hastanece düzenlenen 05.09.1997 tarih ve 11288 sayılı  “askerliğe elverişlidir” raporu gereğince 1998/3 tertip er olarak 26.08.1998 tarihinde İSKENDERUN 1 nci Dz.Er Eğt.A. K.lığına sevk edildiği, buradan dağıtım olduğu ANKARA Dz.K.K. Kh.Des.Kt.Onr.Bl.K.lığına 04.11.1998 tarihine katıldığı, bu birlikte iken sırasıyla GATA Askeri   Hastanesi   Sağlık   Kurulunun   26.11.1999  gün   ve  703,   25.03.1999 gün ve 3213, 02.06.1999 gün ve 5526, 11.08.1999 gün ve 8439 sayılı raporlarıyla 1,5 ay ve son olarak 06.11.1999 gün ve 11372 sayılı raporuyla 3 ay olmak üzere 6 kez hava değişimine gönderildiği, sonunda aynı hastanenin  “Kronik HBV Hepatiti Remisyonda Hodgkin Hastalığı” tanı ve  “B/43 F-12 B/33 F-2 Askerliğe Elverişli Değildir” kararı içeren 31.01.2000 gün ve 1024 sayılı rapora istinaden geçici olarak terhis edildiği, düzenlenen ön rapor Aydın Askerlik Şubesine ulaşmakla beraber asıl raporun gelmemesi üzerine yapılan araştırmada onay makamına gönderilmesi esnasında kaybolduğunun ortaya çıktığı, onay makamı olan Dz.K.K. Sağ.D.Bşk.lığının kontrol muayenesine gönderilmesini talep etmesi üzerine MSB.lığının 22.05.2001 gün ve SAĞ:9062-2026-01 sayılı emrine binaen  davacının  Aydın  Askerlik  Şubesince  18.06.2001 tarihinde İZMİR 600 Yataklı Mevki Askeri Hastanesine sevk edildiği, bu hastane Baştabipliğinin 19.06.2001 gün ve 8180 sayılı  “Sağlık Kurulu Kararı ile askerliğe elverişli değildir raporu verilen ve raporun kaybolması üzerine şubesince yeniden hastanemize sevk edilen hastanın GATA Ankara İç 
Hastalıkları Polikliniğine sevki uygundur” yazılı sevk yazısı ile davacıyı GATA Gülhane Askeri Tıp Fakültesi Hastanesine sevk ettiği, bu hastanece yapılmış bir işlemin bulunmadığı, davacı vekilinin 28.06.2001 tarihini taşıyan bir dilekçe ile hastaneye sevk kararının ortadan kaldırılması istemiyle MSB.lığına müracaat ettiği, bu talebin MSB.lığının 02.08.2001 gün ve ASAL:9010-76-01 sayılı yazısıyla reddedildiği anlaşılmaktadır.  
1111 Sayılı Askerlik Kanununun 41 nci maddesi: “Askere elverişli olmayanlardan idarece lüzumlu görülenler, askeri hastaneye sevk edilirler. Askeri hastane sağlık kurullarınca yeniden yapılan muayeneleri sonunda askerliğe elverişli oldukları anlaşılanlar asker edilirler” hükmünü amirdir. 
TSK. Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinin, “Askerliğe Elverişli Olmayan Erler Hakkında Yapılacak işlem” başlıklı  15 nci maddesi; “Askere alındıktan sonra askeri hastanelerin sağlık kurullarından (Askerliğe elverişli değildir) kararı alan erler, raporlarının onaylanmasını beklemek üzere bu hastaneler tarafından yerli kayıtlı bulunduğu askerlik şubesi emrine gönderilir. Ayrıca durum ilgililerin birliğine duyurulur. Terhis işlemleri, raporları ilgili makamlarca onaylanıp askerlik şubesine geldikten sonra yapılır. (Askerliğe elverişli değildir) kararı alanlar gerektiğinde ilgili makamlarca yeniden askeri hastanelerin sağlık kurullarına muayeneye gönderilerek alacakları son rapor kararına göre, (160-1) TSK. Personelinin Sağlık Muayeneleri Yönergesi gereğince işlem görürler. (Askerliğe elverişli değildir) kararı alanlar emsallerinin çağ dışı kalma tarihine kadar Milli Savunma Bakanlığı ‘nca gerektiğinde tekrar muayene ettirilerek alacakları son rapor kararına göre işlem görürler.” hükmünü içermektedir. 
Adı geçen MY 33-2A (160-1) TSK Personelinin Sağlık Muayene Yönergesinin II nci Bölüm 1/d/(5) nci maddesine göre Dz.K.K.lığı bağlısı birliklerdeki erbaş ve erlerin B ve D dilimlerine giren raporlarını onay yetkisi Dz.K.K. Sağ.D.Bşk.lığına aittir.   Yönergenin II nci  bölüm  3 ncü maddesine göre, onay makamı, yükümlüyü kontrol muayenesine sevk edebilir. Aynı Yönergenin III ncü bölüm 10 ncu maddesinde,  “Askerliğe Elverişli Değildir” raporları kaybolanlarla haklarında ihbar yapılanların muayeneleri için MSB Sağlık Daire Başkanlığınca uygun bir askeri hastaneye sevk edilir. Muayene sonucu düzenlenen sağlık kurulu raporu onay için MSB Sağlık Daire Başkanlığına gönderilir” denilmektedir. 
Mevzuat hükümlerine göre davacının yeniden muayeneye sevk edilme işleminin sebebi, hakkında  GATA Sağlık Kurulunca verilen 31.01.2000 tarihli ve 1024 sayılı “Kronik HBV. Hepatiti, Remisyonda Hodpkin hastalığı” teşhisli “Askerliğe elverişli değildir.” Kararlı raporun onay için Dz. K.K. lığı Sağlık Kuruluna gönderilirken postada kaybolması olarak gösterilmektedir. Halbuki kaybolan raporun diğer nüshalarının GATA’ da bulunduğu GATA Komutanlığının 28.2.2002 tarih ve Sağ. Krl. 9029.351.02 sayılı yazıları ile bu yazının ekinde gönderilen mezkur raporun fotokopisinden anlaşılmaktadır. Kaybolan raporun Hastanedeki nüshalarının onay makamına gönderilmesi mümkün iken davacıdan yeniden hastaneye sevk edilme işleminin sebep, konu, maksat unsurları ile hukuka uyarlı bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. 
Açıklanan nedenlerle, hukuka ve mevzuata uyarlı bulunmayan davacının yeniden muayeneye sevk işleminin İPTALİNE,  
(AYİM.2.D.5.9.2002;E.2001/633,K.2002/417) 

Emsal Karar 2

ÖZETİ:Davanın açılmasından sonra idarece re’sen sevk üzerine GATA Profesörler Sağlık Kurulunca düzenlenen raporda davacının askerliğe elverişli olmadığı belirtildiğinden; hakem muayenesi sonunda düzenlenen rapordaki ‘‘askerliğe elverişlidir’’ kanaatinin hukuka aykırılıkla sakatlandığı anlaşılmaktadır. 
Davacı vekilleri 23.05.2000 tarihinde kayda geçen dava dilekçesinde özetle; Müvekkilinin 22.02.1997 tarihinde askerlik hizmetine başladığını, Kuzey Irak’ ta icra edilen operasyon görevi esnasında kaza sonucu elinden yaralandığını, yapılan tedavi ve muayeneleri sonucu Ankara 600 Yataklı Asker Hastanesinin 13.10.1999 tarihli raporu ile “Askerliğe elverişli değildir” kararı verildiğini, Müvekkilinin 05.04.2000 tarihinde yatırıldığı 600 Yataklı Eskişehir Hava Hastanesinde “Askerliğe elverişlidir” kararı verildiğini, müvekkili hakkında Van Jandarma Asayiş Komutanlığı Askeri Savcılığınca “kendini askerliğe elverişsiz hale getirmek” suçundan soruşturma açıldığını, olayın kaza sonucu meydana geldiğinin tespiti üzerine müsnet suçtan Kovuşturmaya Yer Olmadığına dair karar verildiğini, müvekkili hakkında verilen raporların farklı olduğunu bu durumun müvekkilinin mağduriyetine uğraması sonucunu doğurabileceğini, müvekkiline maluliyet aylığı bağlanması için T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğüne başvurduklarını, 600 Yt. Hava Hastanesince verilen sağlık kurulu raporunun iptali ile yeniden sağlık kuruluna sevkinin sağlanarak sağlık raporu alınmasına karar verilmesini dava ve talep ettiği anlaşılmaktadır. 
Dava, Askerlik hizmetinin ifası sırasında tedbirsizlik ve dikkatsizlik sonucu sağ elinden yaralanan davacı hakkında Eskişehir 600 Yt. Asker Hastanesi Sağlık Kurulunca hakem muayenesi olarak yapılan muayenesi sonucu verilen “Askerliğe Elverişlidir” kararlı raporun iptali ile yeniden sağlık kuruluna sevki ile rapor alınması istemiyle açıldığı anlaşılmaktadır. 
Dosyada mevcut bilgi ve belgelerin incelenmesinden Hakkari, Şemdinli 3. Dağ. ve Kom. Tb. 8. Bl. K. lığı emrinde P. Komd. Onb.olarak görevli bulunan davacının 30.05.1998 günü Kuzey Irak Bölgesinde yürütülen operasyon sırasında, geçmekte olduğu yerden ayağa kalkarken silahından destek almaya çalıştığı, ayağa kalkarken farkında olmadan tetiğe basması üzerine sağ elinden yaralandığı hakkında “Kendini Askerliğe Elverişsiz Hale Getirmek” suçundan soruşturma yapıldığı ve Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair karar verildiği, Yaralanma nedeniyle davacıya ilk önce GATA K. lığının 2.9.2000 gün ve 10141 SY.Rp. ile “A/64 F-3, A/59 F-1 Askerlik Görevine Devam Eder” kararı verildiği itiraz üzerine kontrol muayenesi için sevk edildiği Ankara Mevki Asker Hastanesinin 13.10.2000 gün ve 4000 Sy. Rp. İle “B/11 F-1 Askerliğe Elverişli Değildir” kararı verildiği kararlar arasında farklılık nedeniyle hakem muayenesi için sevk edildiği Eskişehir Hava Hastanesinin 14.4.2000 gün ve 482 Sy. Rp. İle “A/64 F-3, A/11 F-1 Askerliğe Elverişlidir” kararı verildiği, hakem ve kontrol muayenesi sonucu düzenlenen rapor kararları arasında farklılık bulunduğundan davacının dava açıldıktan sonra idarece GATA Profesörler Sağlık Kuruluna sevk edildiği ve Bu Kurulun 30 Nisan 2001 gün ve 92 sayılı raporu ile “ Ateşli Silah yaralanmasına bağlı sağ el 2. Metecarp eski kırıklısı + 2. parmak eklem hareketlerinde kısıtlılık + sağ median ve ulnar sinir lezyonu” teşhisi ile “ TSK. SYY’ nin A/64 F-5, A/59 F1, B/11 F-1 ‘ e uyar. Askerliğe elverişli değildir” kararı verildiği anlaşılmaktadır. 
Davacı her ne kadar dava dilekçesinde yeniden sağlık kuruluna sevk edilme isteminde de bulunmuş ise de dava açmadan bu hususta idare ile bir ihtilaf çıkarmadığı ancak davalı idare re’sen TSK. Sağlık Muayene Yönergesi gereğince davacıyı raporlar arasındaki farklılık nedeniyle GATA Profesörler Sağlık Kuruluna sevk ettiği anlaşılmakla hukuka aykırılık incelemesi Hakem muayenesi sonucu verilen sağlık kurulu raporunun iptali istemine münhasır yapılmıştır. 
GATA Profesörler Sağlık Kurulunun 30.04.2001 tarih ve 92 sayılı raporu ile davacı hakkında verilen “Ateşli silah yaralanmasına bağlı el 2. Metecarp eski kırıklısı + 2. parmak eklem hareketlerinde karşıtlık + sağ median ve ulnar sinir lezyonu” teşhisi ile “TSK. SYY’ nin A/64 F-5, A/59 F-1, B/11 F-1’ e uyar. ASKERLİĞE ELVERİŞLİ DEĞİLDİR” kararlı kesin ve mevzuata uygun olarak verilip onaylanan rapor karşısında, hakem muayenesi sonucu verilen Eskişehir Hava Hastanesi Sağlık Kurulu’ nun 14.4.2000 tarih ve 482 sayılı “Sağ Median Sinir Digital Duyu Dallarında Hafif Parsiyel Aksonal Dejenerasyon Sağ E/2 Metecarp Eski Kırığı” teşhisli “64/A-F-3, 11/A- F1 Askerliğe Elverişlidir. Bu yaralanma nedeniyle hayati tehlike geçirmemiştir. Bu yaralanma 25 gün mutad iştigale engel olur. Sinir zaafına bağlı uzuv zaafı ve tadili yoktur. Karar ittifakla alındı” kararlı raporun hukuka ve mevzuata uyarlı bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. 
Açıklanan nedenlerle Eskişehir 600 Yt. Hv. Hastanesi Sağlık Kurulunun 14.4.2000 tarih ve 482 sayılı raporunun İPTALİNE, 
(AYİM.2.D.18.6.2001;E.2000/422,K..2001/518) 

Emsal Karar 3

ÖZETİ: Askerliğe elverişli değildir raporu alan personel ancak raporunun kaybolması ya da ihbar yapılması nedenlerine bağlı olarak kontrol muayenesine sevkedilebileceğinden; davacı hakkında arşivde saklı sağlık kurulu raporuna karşı salt bu raporun zamanında yetkili makamca onanmış olduğu gerekçesiyle davacının idarece kontrol muayenesine sevk edilmesi ve akabinde hakkında askerliğe elverişlidir şeklinde rapor düzenlenmesi hukuka aykırılıkla sakatlanmıştır. 
  Davacının vekili tarafından verilerek 2 Aralık 1997 günü kayda geçen dava ile idarenin birinci savunmasından sonra verilen ikinci dilekçeleri ve duruşmada özetle; davacının 29 Ağustos 1988 günü askere sevkedildiğini, acemi eğitim birliğinde bir çavuşun kulaklarına vurması sonucu rahatsızlandığını, usta birliğine sevkinden sonra rahatsızlığının arttığını ve birlik komutanlığınca Diyarbakır 600 Yataklı Askeri Hastanesi Baştabipliğine gönderildiğini, Sağlık Kurulunun 27 Şubat 1989 gün ve 1156 sayılı raporunda “ağır derecede işitme kaybı” tanısıyla “D/21 F 1 askerliğe elverişli değildir” kararı verildiğini, raporun yetkili makam olan Jandarma Genel K.lığınca onaylandığını, bu olay üzerinden aradan sekiz yıl geçtikten sonra raporun kaybolduğu gerekçesiyle yeniden muayeneye sevkedildiğini, oysa davacının raporunun kaybolmadığını, aslının Milli Savunma Bakanlığı Lodumlu Arşiv Müdürlüğünde bulunduğunu, idarenin bu raporu getirterek raporun kaybolmadığını saptayabileceğini ve davacıyı da kontrol muayenesine göndermesine gerek kalmayacağını, esasen kontrol muayenesini yapan hastanece de davacının kulaklarındaki rahatsızlığın, işitme kaybının kabul edildiğini, nitekim askerliğe elverişli ancak komanda olamayacağına karar verilmekle bu durumun doğrulandığını, Türk Silahlı Kuvvetleri Personelinin Sağlık Muayene Yönergesi (160-1)’nin İkinci Bölüm 3 ncü maddesinin (a) bendinde ilgililerin kontrol muayenesine onay makamlarının sağlık kurulu raporunu yeterli bulmaması veya ihbar yapılması hallerinde gönderilebileceğinin öngörüldüğünü, bunun yanında aynı Yönergenin Üçüncü Bölüm 10 ncu maddesinde, raporları kaybolanlar veya haklarında ihbar yapılanların kontrol muayenesine sevkedileceklerinden söz edildiğini, davacı yönünden bu durumların hiçbirisinin mevcut olmadığını, davacıya Diyarbakır Askeri Hastanesi Sağlık Kurulunca verilen raporun davalı idare tarafından eksik bulunmadığını, raporun kaybolmadığını, raporun sahteliği ve geçerli hakkında bir bilgi ve belgeye dayanılmadığını, davacı hakkında bir ihbarında yapılmadığını, davalı idarenin davacıyı kontrol muayenesine sevk için sadece onaysız raporu kaybolmuş rapor olarak değerlendirme nedenine dayandığını, idarenin elinde olan raporun onanmaması durumunun idarenin bütünlüğü ilkesi karşısında anlamanın olanaklı bulunmadığını, kayıp olmayan raporun kayıpmış gibi gösterilmesinin ve bu nedene dayanılarak işlem tesisinin hukuka uygun sayılamayacağını, zira böyle bir işlemin, idari istikrar ve hukuka güven ilkeleriyle bağdaştırılamayacağını, davacının rahatsızlığının gerçek olduğunu ve bu yüzden askerliğe elverişli bulunmadığını, terhisi yapıldıktan sonra kendi olanaklarıyla tedavi gördüğünü, aradan geçen süre içinde kulaklarındaki duyu azlığının iyileşebileceğini, ancak bu gelişmenin davalı idareye davacı aleyhine işlem tesis etme hak ve yetkisi vermeyeceğini, bu arada davacının 23 Mayıs 1998 gününe kadar Burdur Askerlik Şubesi Başkanlığına başvurması için davacıya yazılı talimat verildiğini ve davacının halen adı geçen Askerlik Şubesi nezdinde tutulduğunu, işlemin hukuka uygun olmadığını, işlemlere devam edilmesi halinde ileride giderilmesi olanaksız zararlar doğacağını iddia ederek, yürütmenin durdurulmasına, işlemin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmişlerdir. 
   Davacının yürütmenin durdurulması istemi,Askeri Yüksek İdare Mahkemesi İkinci Dairesinin 11 Şubat 1998 gün ve E.1997/936 sayılı kararıyla reddedilmiştir. 
   29 Ağustos 1988 günü Burdur Askerlik Şubesi Başkanlığınca 2/6 Jandarma Komando Er Eğitim Tabur 7 nci Bölük Komutanlığı emrine sevkedilerek 31 Ağustos 1988 günü adı geçen birliğe katılan, temel askeri eğitimi sırasında İzmir 800 Yataklı Askeri Hastanesine sevkedilen, 4 Ocak 1989 Kulak Burun Boğaz Servisine yatırılan ve 30 Ocak 1989 gününe dek hastanede tedavi gören, belirtilen son tarihte iyileştiğinden bahisle taburcu edilen, kendisinde “Epistaksis” tanılanan davacının, Mardin 3 ncü Jandarma Komanda Tb.K.lığına tertip edildiği, 20 Şubat 1989’da yeni birliğine katıldığı, 23 Şubat 1989 günü birlik komutanlığının aynı gün ve PER.9036-44-89/898 sayılı yazıları ile “Epistaksis” tanısı bulunduğuna değinilerek Diyarbakır 600 Yataklı Askeri Hastane Baştabipliğine sevkedildiği, yapılan muayenesi sonucu “ağır derecede bileteral işitme azlığı” tanısıyla “D/21 F 1 askerliğe elverişli değildir” kararının verildiği, Diyarbakır 600 Yataklı Askeri Hastanesi Sağlık Kurulunun 24 Şubat 1989 gün ve 1156 sayılı bu raporu üzerine 24 Şubat 1989 gününe göre davacının terhisinin yapıldığı, davacıyla ilgili sağlık kurulu raporunun kaybolduğu gerekçe gösterilerek Milli Savunma Bakanlığı Sağlık Dairesi Başkanlığının 13 Haziran 1997 gün ve SAĞ.90621729-97/Pl.Ynt.ve Rp.Ş.sayılı yazıları ile Isparta Askeri Hastanesine sevkinin istenildiği, Burdur Askerlik Şubesi Başkanlığınca belirtilen hastaneye sevkedilen davacının ileri tetkik ve tedavisi için Ankara Gülhane Askeri Tıp Akademisi Hastanesine sevkinin uygun olacağının önerildiği ve bu kez Askerlik Şubesi Başkanlığının GATA’ya gönderildiği, Ankara Gülhane Askeri Tıp Akademesi Komutanlığının 5 Ağustos 1997 gün ve 1711 protokol nolu yazılarıyla raporu ile ilgili işlemin Diyarbakır Askeri Hastanesiyle koordine edilmesi istenildiği ve davacı hakkında işlem yapılmadığı, davacının Milli Savunma Bakanlığı Sağlık Dairesi Başkanlığının 14 Ekim 1997 gün ve SAĞ.9062-2825-97/Pl.Ynt.ve Rp.Ş. sayılı yazılarıyla Askara 600 Yataklı Mevki Asker Hastanesi Baştabipliğine gönderildiği, 18 Kasım 1997 günü hastaneye yatırılan ve tetkiki 24 Kasım 1997 güne dek devam eden davacı hakkında düzenlenen 21 Kasım 1997 gün ve 2982 sayılı sağlık kurulu kararında, “bileteral sensorinolal işitme kaybı” tanılarak “A/19 F 2’ye uyar, askerliğe elverişlidir. Komando olamaz” kararı verildiği, davacının 23 Aralık 1997 günü Burdur Askerlik Şubesi Başkanlığına verdiği dilekçe ile kontrol muayenesi raporuna itiraz ettiği, öte yandan askerliğe elverişli olduğuna ilişkin kontrol muayenesi hastanesi sağlık kurulu raporu ile yeniden askere sekedilme işlemlerinin iptali için uyuşmazlığı yargı yoluna döktüğü dava dosyası ile askerlik şubesinden getirtilen şahsi dosyasının incelenmesinden anlaşılmıştır. 
   Her şeyden önce davacının kulaklarından rahatsız olduğu, nitekim temel eğitim döneminde kıtası komutanlığının sevki üzerine 4 Ocak 1989 - 30 Ocak 1989 tarihleri arasında İzmir 800 Yataklı Askeri Hastanesinde “Epistaksis” tanısıyla yatırılarak tedavi gördüğü ve Mardin’deki birliğine katıldığından üç gün sonra da Diyarbakır Askeri Hastanesine sevkedildiği ve bu hastanece yapılan muayene sonunda kulaklarındaki rahatsızlığın askerliğe elverişsizlik boyutunda bulunduğunun saptanmasıyla kanıtlanmıştır. Dahası davacının kontrol muayenesini yapan Ankara 600 Yataklı Mevki Askeri Hastanesi Sağlık Kurulunun düzenlediği raporda da, kulaklarında işitme kaybı bulunduğu ve komando olamayacağı bildirilerek, kulak rahatsızlığı doğrulanmaktadır. Davacı kulak rahatsızlığı nedeniyle ilgili sağlık kuruluşunun hakkında düzenlendiği  sağlık kurulu raporuna dayanarak 24 Şubat 1989 gününden geçerli olmak üzere terhise tabi tutulmuştur. Bu durum, davacının raporunun kaybolduğu gerekçesiyle idare tarafından Isparta Askeri Hastanesi Baştabipliğine sevkedildiği 13 Haziran 1997 tarihine dek süre gelmiştir. 
   Hiç kuşkusuz davalı idare, “askerliğe elverişli değildir” kararı alanlar hakkında bazı haklı nedenlere dayanarak, işlemler yapıp, ilgiliyi kontrol muayenesine, gerek kalır ise hakem muayenesine sevkedebilir. Sevk işleminin nedenleri mevzuatında öngörülen hallere uygun 
olduğu sürece idarenin belirtildiği şekilde işlem yapmasında hukuki bir sakıncadan söz edilemez. 
   Askerliğe elverişli değildir kararı alan personel hakkında yapılacak işlemlerin usul ve esasları Türk Silahlı Kuvvetleri Personelinin Sağlık Muayeneleri Yönergesi (MY.33-2 (A) )’nin Üçüncü Bölüm 10 ncu maddesinde öngörülmüştür. Anılan maddede “askerliğe elverişli değildir raporları kaybolanlarla, hakkında ihbar yapılanların yeniden muayeneleri için MSB. Sağlık Daire Başkanlığınca uygun görülen bir askeri hastaneye muayeneye sevk edilir. Muayene sonucu düzenlenen sağlık kurulu raporu onay için MSB. Sağlık Daire Başkanlığına gönderilir” denilmektedir. Görüleceği üzere askerliğe elverişli değildir raporu alan personel ancak raporunun kaybolması ya da ihbar yapılması nedenlerine bağlı olarak kontrol muayenesine sevkedilebilecektir. Bunun dışındaki nedenlere dayanılarak kişilerin yeniden muayeneye sevklerine ilişkin işlem, dayandığı neden yönünden hukuka uyarlı sayılamaz. Davacı aldığı raporda askerliğe elverişli değildir kararı verilmesi üzerine idare tarafından 24 Şubat 1989 gününden geçerli terhise tabi tutulmuştur. Hakkında düzenlenen sağlık kurulu raporu idarenin bir diğer birimi olan Milli Savunma Bakanlığı Lodumlu Arşiv Müdürlüğü nezdinde muhafaza edilmektedir. Raporun zamanında yetkili makamca onanmamış olması, idarenin bütünlüğü ilkesi uyarınca idarenin iş işleyişinden kaynaklanan bir sorun olduğu gözetildiğinde, bu hal raporun kaybolmuş sayılmasına haklı bir neden oluşturamaz. İdarenin nezdinde olan ve varlığı kanıtlanan raporun kaybolduğu ya da kaybolmuş sayıldığı savı haklı bulunamaz. Bunun gibi, davacının raporu idareyi aldatarak, yanıltarak, hile ve desise kullanarak almadığı, hatta rahatsızlığının tüm sağlık kuruluşlarınca paylaşıldığı gözlenmektedir. Hakkında herhangi bir ihbarında yapılmadığı, zira davalı idarenin bu konuda herhangi bir beyanda bulunmadığı ve belge sunmadığı görülmüştür. Şu hale göre davacının kontrol muayenesine sevki için dayanılabilecek ikinci koşulun da bu dava ve işlem yönünden var olmadığı anlaşılmaktadır. 1989 Şubat ayından bu yana davacının durumu tartışmasız devam ede gelmektedir. İdarenin bunca zamandır herhangi bir uyuşmazlık doğmadan uygulaya geldiği bu istikrarlı durumu ancak iki haklı nedenle aşabilir. Davacının raporu kaybolmakla ya da hakkında bir ihbar yapılmak suretiyle davacıyı muayeneye gönderebilecektir. Bu nedenlere bağlı olmaksızın bir başka nedenle davacıyı muayeneye sevk eden işlem, neden unsuru yönünden hukuka uyarlı görülemez. İdari istikrar ve hukuka güven ilkesi gereği davacı hakkında yapılan sevk işlemi ve hakem muayenesi sonucu verilen askerliğe elverişlidir kararlı sağlık kurulu raporu hukuka aykırı olup iptal edilmelidir. 
   Davalı idarenin savunmalarında öne koyduğu hususlar kabule değer görülmeyerek reddedilmiştir. 
   Açıklandığı üzere, davacının kontrol muayenesine sevkine ilişkin işlem ile askerliğe elverişlidir kararlı sağlık kuruyu raporu neden unsuru yönünden hukuka aykırı bulunduğundan İPTALLERİNE                   
KARŞI OY GEREKÇEMİZ 
   1111 Sayılı Kanunun 41, Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinin 15 nci maddelerinin buyrultucu hükümleri karşısında, davacının kontrol muayenesine idarece sevkedilebileceği esas alındığında, muayeneye sevk işlemi ve sevk işlemi üzerine hakkında düzenlenen askerliğe elverişlidir kararlı raporun hukuka aykırılığına ilişkin çoğunluk kararına katılmamız olanaksızdır. Zira, davacının kontrol muayenesine sevkine ve bu sevk sonucu düzenlenen sağlık kurulu raporunun idari davaya konu olabilecek kesin ve uygulanabilir özellikte idari bir işlem olmadıkları görüş ve kanaatini taşıyoruz. Kontrol muayenesinden 
amaç, davacının sağlık durumu bakımından askerliğe elverişli olup olmadığının saptanması ve sonuçta askere sevkedilip edilmeyeceği konusunun açıklığa kavuşturulması olduğuna göre, bu işlemlerin askere sevkle ilgili kesin ve uygulanabilir idari işlemin tesisi için gerekli ara işlemler olduğu, başlı başına kesin ve uygulanabilir idari işlem niteliği taşımadığı gözetilerek, inceleme kabiliyeti bulunmayan davanın reddine karar verilmesi gerekirken, aksi görüş ve düşünceye dayalı çoğunluk kararına katılamadık. 24 HAZİRAN 1998  
BAŞKAN                                                                      ÜYE 
    
(AYİM. 2.D. 24.6.1998; E. 1997/ 936, K. 1998/533) 
 

Emsal Karar 4

ÖZETİ: Onaylı ilk rapor aslına göre askerliğe elverişli olmadığı saptandığından terhis edilen davacının, aradan 7 yıl geçtikten sonra bilahare bulunan raporunun elde olmadığı gerekçesiyle kontrol ve hakem muayenelerine sevkedilmesi, akabinde de askere sevki yolunda tesis edilen işlem hukuka aykırılıkla sakatlanmıştır. 
Davacı 16 temmuz 1998 tarihinde DİYARBAKIR İdare Mahkemesi Başkanlığına verdiği ve 21 Temmuz 1998 tarihinde kayda geçen dilekçesinde özetle; Manisa 8.P.Alayı 1.Tabur 1.Bl. de askerlik görevini deruhte ettiği sırada dahiliye uzmanının gördüğü lüzum üzerine hastaneye sevk edildiğini, Manisa Askeri Hastanesi Baştabipliğince 15.03.1991 tarihli   sağlık   kurulu   kararı  ile  “B/33 F.1 maddeleri uyarınca Askerliğe Elverişli Değildir” raporu verildiğini ve birliğinden terhise tabi olarak gönderildiğini, aradan 7 yılı aşkın süre geçtikten sonra Erzincan 3.Ordu 200 Yataklı Askeri  Hastanesinden verilen rapor ile de “Kilo Fazlalığı, A/33 F-1 Askerliğe Elverişlidir. Komando Olamaz” kararı verildiğini, buna dayanılarak hakkında askere sevk kararı aldırılmış olduğunu belirterek “Askerliğe Elverişlidir” kararlı sağlık raporu ile buna dayanılarak tesis edilen işlemin iptalini ve yürütmenin durdurulmasını  talep ve dava etmiştir. 
Yürütmeni durdurma istemi Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Nöbetçi Dairesinin 01 Eylül 1998 gün ve Esas No.: 1998/36 sayılı ile kabul edilmiştir. 
Dava dosyası ile davacının askerlik işlemlerine dair özlük dosyasının tetkikinden, davacının süresi içinde ilk ve son yoklama ve muayenelerinin yapılarak 26 Şubat 1991 tarihinde 8.P.Er Eğt.A.K.lığı / MANİSA’ya sevk edildiği ve 01 Mart 1991 tarihinde birliğine katıldığı, şişmanlık, nefes darlığı, halsizlik ve çarpıntı şikayeti ile ve 8.P.A.1.Tb.1.Bl.K.lığının 08.03.1991 gün ve SAYI: 9029-9-91/83 sayılı yazısı ile  Manisa 100 Yataklı Askeri Hastaneye sevk edildiği, 15.03.1991 gün ve 129 sayılı sıhhi kurul raporu ile “Exojen Şişmanlık” teşhisiyle (Boy : 1.79 cm., Ağırlık 105 Kg.) “B/33 F-1 Askerliğe Elverişli Değildir” kararı verildiği, 15.03.1991 gün ve SAYI: 129 sayılı ön rapor ile raporlarını şubesinde beklemek üzere gönderildiği, 8.P.Er Eğitim Alayı 1 nci Avcı Tabur Komutanlığı’nın 21.03.1991 gün ve PER: 4282-163-91/1171-1385 sayılı yazısında asıl raporun henüz birliğine gelmediği erin ön rapora istinaden terhisi şubesince yapılmak üzere şahsi dosyasının ERGANİ Askerlik Şubesine gönderildiği, ERGANİ Askerlik Şubesinde de MANİSA Askeri Hastanesi ve 8.P.Er Eğt.A.1.Tb.K.lığına 26 Ekim 1992 gün ve 2 nci  KISIM:9062-1-92 (1971-98) 1 sayılı yazı ile sıhhi kurul raporunun halen gelmediği ve şahıs hakkında işlem yapılabilmesi için ivedi gönderilmesinin istendiği, MANİSA Askeri Hastanesi Baştabipliğinin 11 Kasım 1992 gün ve PER: 9062-402-92/1127 Sayılı yazı ile onaydan gelen raporların hastanede tutulmayarak birliklerine gönderildiği, anılan şahsın raporunun da 22.04.1991 gün ve  Sağ.Krl.9029-161-1991 sayılı yazı ile birliğine gönderildiğinin bildirildiği,  ERGANİ Askerlik Şubesi Başkanlığınca davacının sıhhi kurul raporunu elde edebilmek için 26 Ekim 1991, 05 Nisan 1992, 14 Mayıs 1996, 18 Eylül 1996, 20 Mart 1997 ve 13 Haziran 1997 tarihlerinde 8 nci Piyade Er Eğitim Alay K.lığına hitaben ilgiliye ait sıhhi kurul raporunun ivedi gönderilmesini talep eden, iki adedi “KİŞİYE ÖZEL” kaşeli mükerrer yazılarına herhangi bir cevap verilmediği, Askerlik  Şubesinin bunun üzerine M.S.B.lığına başvurarak ilgilinin yeniden sevk edileceği hastanenin bildirilmesini istediği, M.S.B.lığınca da DİYARBAKIR 600 Yt.As.Hst.ne sevki yönünde talimat verildiği, yükümlünün Askerlik Şubesi  tarafından 13 Şubat 1998 tarih ve As.Ş.: 9062-  - 98/ Asal İşl.(1971-98) sayılı yazı ile Diyarbakır As.Hst.Baştabipliğine sevk edildiği anlaşılmaktadır. 
Diyarbakır Askeri Hastanesince 25.02.1998 gün ve 869 Sayılı raporla “Kilo fazlalığı, Bilateral Pes Planus A/33 F-1, A/66 F-1 Askerliğe Elverişlidir” kararı verildiği, bu arada 8.P.Er Eğt.A.1 nci Avcı Er Eğitim Tabur Komutanlığınca 13 Mart 1998 gün ve PER: 4282117-98/727/449 Sayılı yazı ile ................’a ait Manisa As.Hst.nin 15.03.1991 gün ve 129 sayılı onaylı raporunu ve erin Terhis Belgesini Askerlik Şubesi Başkanlığına gönderilmiştir. 
Bunun üzerine Askerlik Şubesi Başkanlığı’nca 15 Nisan 1998 gün ve As.Ş.:9062-31-98/Asal İşl.(1971-98) sayılı yazı ile rapor fotokopisi ve terhis belgesi de gönderilerek M.S.B.lığından yükümlünün durumu belirtilmiş ve yapılacak işlem sorulmuştur. M.S.B.lığınca MANİSA Ask.Hastanesinin raporu ile 1 nci Kontrol Muayene raporu arasında farklılık olduğu belirtilerek 2 nci kontrol (Hakem) muayenesi için ERZİNCAN Ask.Hst.ne sevk edilmesi talimatı verilmiştir. davacı Erzincan 200 Yt.As.Hastanesine sevk edilmiş olup bu  hastane tarafından 25.06.1998 gün ve 469 Sayılı rapor ile “Kilo Fazlalığı, A/33 F-1 halen Askerliğe Elverişlidir. Komando Olamaz” kararı verilmiştir. 
Askerlik çağına giren yükümlülerle ilgili 1111 Sayılı Askerlik Kanunu, Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği, 160-1 Sayı TSK. Personelinin Sağlık Muayeneleri Yönergesinde hükümler bulunmaktadır. 1111 Sayılı Askerlik Kanununun 28 nci maddesinde, son yoklaması yapılan yükümlülerin Silahlı Kuvvetler Sağlık Yeteneği Yönetmeliğine göre, “Askerliğe Elverişli Olanlar” ve “Askerliğe Elverişli Olmayanlar” olmak üzere iki gruba ayrılacağı, askerliğe elverişli olmayanların askere sevk edilemeyeceği hükme bağlanmıştır. 
TSK. Personelinin Sağlık Muayeneleri Yönergesinin İkinci Bölüm 1/d-5 maddesinde er ve erbaşların B ve D dilimlerine giren “Askerliğe Elverişli Değildir” kararlı raporların onay makamları, 3 ncü maddesinde “kontrol muayenesi” ve 4 ncü maddesinde “hakem muayenesi” halleri, 3 ncü bölüm 1/a maddesinde, istirahat, hava değişimi, ertesi yıla bırakma, sevki geciktirme raporu alanlarla, “askerliğe elverişli değildir.” “TSK. de görev yapamaz” , “sınıfı görevini yapamaz” şeklinde kesin kararlı rapor alanların raporlarının onay makamlarından kesinleşip gelinceyekadar kesinlik kazanamayacağı, aynı maddenin (d) bendinde kesin işlemin ancak üst makamın onayın’dan geçen rapor asılları üzerinden yapılacağı, aynı Yönergenin  10 ncu maddesinde de “Askerliğe Elverişli Değildir” kararlı raporları kaybolanlarla, haklarında ihbar yapılanların yeniden muayeneleri için MS:lığı Sağlık Dairesi Başkanlığı’nca uygun görülen bir askeri hastaneye muayeneye sevk edileceği, hükme bağlanmıştır. 
Değinilen Yönetmelik ve Yönerge hükümleri bir arada değerlendirildiğinde, TSK. Personelinin Sağlık işlemlerinin usul ve esaslarının detaylı biçimde belirlendiği idarece yeni bir işlem tesisini gerektirecek “Askerliğe Elverişli Değildir” “TSK. de Görev Yapamaz” şeklinde kararlar içeren raporların onay makamlarından geçmesi ve kesinleşmesinin beklenmesi öngörülmüştür. Esasen bu tarzda hükümler getirilmemiş olsa dahi, bir idari işlemin sebebini oluşturacak diğer idari yetkili makamlarca tesis edilmiş ve kesinleşmiş işlemler aranması, tesis edilecek yeri işlemin hukuka uygun olmasının gereğidir. 
Davacıya ait özlük dosyasında, askerlik görevini yaptığı sırada sevk edildiği Manisa As.Hastanesi Sağlık Kurulunun 15.03.1991  tarih ve 129 sayılı raporuna göre ; kilosu boya göre standart ağırlık çizelgesindeki üst sınırından 29 Kg. fazla olduğundan “Exojen Şişmanlık” teşhisiyle B/33 F-1  “Askerliğe Elverişli Değildir” kararı verilmiş ve yetkili makam tarafından onaylanmıştır. Onaylı rapora göre birliğince terhis belgesi tanzim edilerek rapo aslı ile birlikte 13.03.1998 tarihli yazı ile ERGANİ Askerlik Şubesi Başkanlığı’na 
gönderildiğinden rapor kaybolmuş değildir. Keza sözkonusu raporun sıhhati konusunda herhangi bir ihbar da yapılmış değildir. 
Rapor aslının Askerlik Şubesine geç gönderilmesinin davacının kusurundan değil davalı idarenin birimlerinin görevlerini gereği gibi ifa etmemiş olmasından kaynaklandığı, davacı hakkındaki raporun sahteliği veya usulüne uygun olmadığı konusunda herhangi bir ihbarın da vaki olmadığı birliğince uzun süre cevap verilmemesi nedeniyle raporun kaybolduğunu değerlendiren idarenin davacıyı kontrol muayenesine sevk  ettikten sonra, asıl ve onaylı raporun bulunmasıyla buna göre yapılmış olan terhis işlemini geçerli saymayıp tekrar hakem muayenesine sevk etmesi ve bu muayenelerin sonucuna göre işlem tesis etmesi hukuka uygun bulunmamıştır. 
Bu itibarla davacının onaylı ilk rapor aslına göre kesin işlem yapılmayıp kontrol ve hakem muayenelerine sevk edilerek Erzincan As.Hst.ce tanzim edilen “Askerliğe Elverişlidir” kararlı rapor ve bu rapora istinaden tesis edilen işlem sebep ve amaç unsurları yönünden hukuka aykırı bulunmuştur. 
Açıklandığı üzere hukuka aykırı İŞLEMİN İPTALİNE, 1602 Sayılı Kanunun 71 nci 
(AYİM. 2.D. 3.3.1999; E. 1999/106, K. 1999/178)