"Komando Olamaz" Raporu Alan Uzman Erbaşların Sözleşmelerinin Feshedilmesi İşlemi ile İlgili Sık Sorulan Sorular ve Cevapları

Bildiğiniz üzere, Kara Kuvvetleri Komutanlığı tarafından komando olamaz raporu alan ilköğretim mezunu uzman erbaşlara ve komando birliklerinde komando olarak 4 fiili hizmet yılını tamamlamayan lise mezunu uzman erbaşlara sözleşme fesih işleminin uygulanması gerektiği yönünde yakın tarihli bir emir yayımlanmıştı.

Söz konusu emirde göreve  ilişkin sıhhi arızası bulunanlar, meslek hastalığına yakalananlar ve uzun süreli tedavi gerektiren hastalığa yakalanan uzman erbaşlar hariç olmak üzere komando sağlık niteliklerini kaybedenlerin sözleşmeleri 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu'nun 1,4,5, ve 10. Maddeleri kapsamında sağlık sebebi ile kendilerinden istifade edilememe gerekçesiyle fesih edileceği belirtilmiştir.

Söz konusu emirle ilgili olarak uzman erbaş arkadaşları bilgilendirmek maksadıyla sitemizde "KOMANDO OLAMAZ" RAPORU ALAN UZMAN ERBAŞLARIN SÖZLEŞMELERİNİN FESHEDİLMESİ İŞLEMİNİN HUKUKİ İNCELEMESİ” başlıklı makale yayımladık.  Bahse konu makaleyi okuyan uzman erbaş arkadaşlardan tarafımıza  birçok soru soruldu ve sorulmaya devam etmektedir. Bu nedenle sık sorulan sorular hakkında arkadaşlarımızı bilgilendirmek maksadıyla yeni bir yazı yazma ihtiyacı hasıl olmuştur. Sık sorulan sorulardan bir derleme yaptık, faydalı olmasını diliyoruz. Sorusuna cevap alamayan veya farklı bir husus hakkında bilgi almak isteyen arkadaşlar internet sitesinde yer alan whatsapp, telefon veya e-posta yoluyla bizle iletişime geçebilirler.

 

Komando olamaz raporu hangi hastalıklarda verilir?

Görevde bulunan uzman erbaşların komando olur raporu alabilmeleri için Sağlık Yeteneği Yönetmeliği'nin 24. Maddesine göre  tam sağlam olmalı veya hastalıkları Yönetmelik'te yer alan Hastalıklar Listesinin (A) diliminde bulunmalıdır. Ancak Hastalıklar Listesinin (A) dilimine girenlerden, Kara Kuvvetleri Komutanlığı sınıflandırma çizelgesinin piyade sınıfına ait “TĞM.-YZB.” rütbe sütununda karşılığı (-) veya (x) işareti bulunan hastalıklara komando olamaz raporu verilmektedir. 

Bunlar;

a) Göz hastalıkları: Hastalıklar Listesinin (A) dilimine giren ve 3 diyoptriyi aşan hipermetropi, miyopi ve eksenler arasındaki farkı 1 diyoptriyi aşan muhtelif cins astigmatizması olanlar ve diskromatopsisi bulunanlar,

b) Astım hastalığı olanlar,

c) Psikiyatrik hastalığı olanlar,

d) Görme derecesi tam veya Listenin 1 inci maddesinin (A) dilimi kadar olan diskromatopsi  ve hafif albinoz. 

e) Tıbbi nedenlere bağlı çok hafif derecede kişilik değişmeleri veya tıbbi nedenlere

bağlı geçirilmiş ruhsal bozukluklar.

f)  Hafif derecede tik bozuklukları. 

g) Hafif düzeydeki uyku bozuklukları.

h) Primer sütür ile müdahale yapılmış periferik damar hastalıkları veya yaralanmaları. (Silahlı hizmeti etkilemeyecek şekilde olması gerekir.)

Bu hastalıklar dışında (A) diliminde bulunan bir hastalık sebebiyle komando olamaz raporu verilirse sağlık raporuna itiraz edilmelidir. 

 

Komando olamaz raporum olmasına rağmen sözleşmem çok kısa süre önce yenilendi, bu durumda da sözleşmem fesh edilir mi?

Uzman Erbaş Yönetmeliği'ne göre; Uzman erbaşlardan sözleşmelerinin yenilenmesini isteyenlerin istekleri, müteakip sözleşme süreleri bir yıldan az, beş yıldan fazla olmamak kaydıyla, yönetmelikte bulunan şartları sağlama koşuluyla yenilenmektedir. Sağlık şartı da bu koşullardan bir tanesidir. Eğer ilgili personel yeterli sağlık şartlarını taşımıyor olsaydı, idare tarafından sözleşmelerinin uzatılmaması gerekirdi. Bu hususa rağmen uzatılan sözleşme feshedilirse hukuka aykırı bir işlem olacağını değerlendiriyoruz.

Ayrıca Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’nde,  sözleşme yenileme muayeneleri sırasında Hastalıklar Listesinin (A) dilimlerinde belirtilen rahatsızlıklara sahip olduğu tespit edilen uzman erbaşların SINIFI veya BRANŞI görevlerine devam edeceği  hususu açıkça belirtilmiştir.

 

Komando olamaz sağlık raporumdan dolayı Piyade avcı eri vb. kadrolara atamam yapıldı, bu durumda sözleşmem fesh edilir mi?

İdare, sözleşme fesih işleminin dayanağı olarak, personelin istihdam edildiği kadrodaki sağlık şartlarını taşımamasını göstermektedir. Komando olamaz sağlık raporları nedeniyle başka kadrolara ataması yapılan uzman erbaşlar, şu anda istihdam edildikleri kadronun sağlık şartlarını taşımalarından dolayı bu emre dayanarak dahi sözleşmelerinin feshedilmemesi gerekir. Buna rağmen sözleşmeleri feshedilirse, bu işlemin  hukuku aykırı olacağını değerlendiriyoruz.

 

Bu konuyla ilgili daha önce verilen emsal mahkeme kararları var mı?

Evet konuyla ilgili birebir aynı olmasa da  benzer Askeri Yüksek İdare Mahkemesi (AYİM) kararları mevcuttur.

Ayrıca benzer konuda görülen bir davada, AYİM 10 Haziran 2003 tarihli Ara Kararı ile davalı idareden bu şekilde komando olamaz, ancak diğer sınıflarda görev yapabilir sağlık raporu alan uzman erbaşlarla ilgili uygulamanın ne yolda olduğunu sormuş, komando olarak uzman erbaş istihdam eden Jandarma Genel Komutanlığı ile Kara Kuvvetleri Komutanlığınca (13 Kasım 2003 gün ve PER.:7300- 144- 03/ Tay.D. Uzm.Erb.S.3 sayılı yazısı) bu durumdaki personelin komando birlikleri haricindeki kadro görevlerine atandırıldıkları bildirilmiştir.

 

Komando olamaz raporu almama sebebiyet veren rahatsızlığım görev esnasında oldu ama buna rağmen sözleşmem fesh edilirse ne yapmalıyım?

Sözleşmenin feshedilmesi işlemine karşı iptal davası açılabilir. Ayrıca vazife malullüğü için başvuru yapılabilir. 

 

Komando branşında 4 yıl ve daha fazla çalışmış lise mezunu uzman erbaşlara branş değiştime hakkı verilirken, 4 yıldan az çalışmış uzman erbaşlara neden verilmiyor, kanunu dayanağı nedir?

2/1/2017 tarihli 681 sayılı KHK ile  Uzman Erbaş Kanunu 16. maddesinde düzenleme yapılmıştır. Bu düzenleme şu şekildedir:

“Asgari dört yıl fiili hizmetlerini, komando birliklerinde komando olarak veya kadro görev yeri sadece yüzer birliklerde bulunan sınıflarda tamamlamış olan uzman erbaşlar ile uzman erbaşların istihdam edildiği kadro görev yerinin herhangi bir nedenle kaldırılması veya bu kadrolarda uzman erbaş istihdam edilmesine gerek kalmaması durumlarında uzman erbaşlar, kuvvet komutanlıkları tarafından, ihtisas sahibi olduğu diğer birliklerdeki boş olan uzman erbaş kadro görev yerlerine atanabilirler veya başka bir sınıfta istihdam edilebilirler. “

Görüldüğü gibi bu düzenleme; asgari dört yıl fiili hizmetlerini, komando birliklerinde komando olarak tamamlamış uzman erbaşların istihdam edildiği kadro görev yerinin herhangi bir nedenle kaldırılması veya bu kadrolarda uzman erbaş istihdam edilmesine gerek kalmaması durumlarında başka bir sınıfta istihdam edilebilmeleri ile ilgilidir. İstihdam edilen sınıf veya branşın sağlık şartlarını kaybedilmesi ile ilgili bir husus içermemektedir.

 

Sözleşmem fesh edilirse izlemem gereken süreç nedir?

Sözleşme fesih edilme işlemi tebliğ edildikten sonra 60 gün içinde işlemin iptali talebiyle yetkili idare mahkemesine iptal davası açılmalıdır. 

 

Dava açarsam ortalama ne kadar sürer?

Mahkemelerin iş yoğunluğu ve iptali istenen işlemin türüne göre değişiklik göstermekle birlikte, idari davalar ortalama 10-12 ay sürmektedir. 

 

Yürütmenin durdurulması kararı nedir? Ne kadar sürede verilir?

Yürütmenin durdurulması kararı, dava devam ederken görevinize dönmenizi sağlayan bir tedbirdir. Dava süresince görevinize devam edersiniz. Ortalama 3 ay içinde mahkeme tarafından yürütmenin durdurulması talebi hakkında karar verilir.

 

Davayı kazanırsam hangi haklarımı geri alabilirim?

Eğer davayı kazanırsanız Kuvvet Komutanlığı, 30 gün içinde eski birliğinize atamanızı yapar. Mahrum kaldığınız mali ve özlük haklarınızın faiziyle birlikte ödenmesi için gerekli başvuruların yapılması gerekmektedir. Gerekli işlemler yapıldıktan sonra dava sürecinde alamadığınız maaşları yasal faiziyle birlikte geri alırsınız.

 

Davayı kazanırsam beni tekrar komando branşında görevlendirirler mi?

Hayır. Sağlık şartlarınızın uygun olduğu bir kadroya ve göreve atamanız yapılır.

 

Dava açma süresini geçirirsem veya dava açmazsam, dava açan arkadaşlar davalarını kazanırsa bana da etki eder mi?

Hayır etki etmez. İşlemin tebliğinden itibaren 60 günlük süre içinde dava açılması gerekmektedir.

 

GÜNCELLEME !!!

 

Kara Kuvvetleri Komutanlığı  tarafından 05 Haziran 2020 tarihinde  "Komando sağlık niteliğinini kaybeden uzman erbaşlar hakkında tesis edilecek işlemler" konulu emir yayımlanmıştır.

 

Söz konusu emre göre, ilköğretim mezunu olarak yalnızca piyade komando branşında çalıştırmak üzere istihdam edilen uzman erbaşlar hakkında  27 Aralık 2019 tarihinde yayımlanan emirdeki hususların derhal uygulanması gerektiği belirtilmiştir. Bu emre göre;

 

• - Hakkında "Komando olamaz"  kararlı sağlık raporu düzenlenen uzman erbaşlar hakkında sözleşme fesih işlemi tesis edileceği,
• - Görev esnasında veya görev dışında görevlerinden dolayı bir kaza, olay, saldırı vb. sonucunda komando sağlık niteliklerini kaybeden veya meslek hastalığına yakalananlar hakkında branş değişiklik işlemi yapılacağı, 
• - Uzun süreli tedaviye ihtiyaç gösteren hastalığa yakalananların ise 3 yıl boyunca sözleşmelerinin feshedilmeyeceği, 3 yıl tamamlandıktan sonra alınan sağlık raporuna göre işlem tesis edileceği belirtilmiştir.

 

Ayrıca Lise mezunu olarak "Piyade Komando" branşında temin edilen ve komando sağlık niteliğini kaybeden uzman erbaşların sözleşmelerinin feshedilmeyeceği; görev esnasında veya görev dışında görevlerinden dolayı bir kaza, olay, saldırı vb. sonucunda komando sağlık niteliklerini kaybeden veya meslek hastalığına yakalananlar hakkında branş değişiklik işlemi yapılacağı; diğer uzman erbaşlar hakkında ise branş değişiklik işlemi yapılmayacağı;    sözleşme yenileme döneminde "Sınıfı  görevini yapar, komando olur " raporu alamayanların sözleşmelerinin feshedileceği belirtilmiştir.

 

Söz konusu emir incelendiğinde "komando olamaz" kararlı sağlık  raporu alan ilköğretim mezunu uzman erbaşların sözleşmelerinin feshedileceği, aynı durumda olan lise mezunlarının ise sözleşmelerinin feshedilmeyeceği  görülmektedir. Yukarıda belirttiğimiz  nedenlerden dolayı idare tarafından  komando olamaz raporu gerekçe gösterilerek sözleşme fesih işleminin yapılması hukuka aykırıdır. Bahse konu işlemde, aynı statüde bulunan personele farklı işlem yapılması  eşitlik ilkesini ihlal etmektedir. Diğer taraftan komando olamaz kararlı sağlık raporu alan lise mezunu Uzman Erbaşların sözleşme süresinin sonunda sözleşmelerinin yenilenmeme işlemi de hukuka aykırı olacaktır. Ayrıca lise mezunu olan ve komando sağlık niteliğini kaybeden uzman erbaşlara branş değişikliği işlemi yapılmaması da hukuka aykırı bir durumdur. Komando olamaz raporu olan personel, komando birliklerinde çalışacak sağlık yeteneklerine sahip değildir, bu nedenle branş değişiklik işleminin yapılması gerekmektedir.

 

Sözleşmesi feshedilen uzman erbaşlar, Sözleşme fesih edilme işlemi tebliğ edildikten sonra 60 gün içinde işlemin iptali talebiyle yetkili idare mahkemesine iptal davası açılmalıdır. Bu süre hak düşürücü bir süredir, sürenin geçirilmesi durumunda bu konuyla ilgili dava açılması hukuken mümkün değildir.