Emsal Karar 

ÖZETİ: Yedek subay öğretmen statüsünde iken salt istirahat kullandığı gerekçesiyle davacının bu statüden çıkarılması hukuka aykırı olup; davacının bu nedenle uğradığı maddi ve manevi zararların tazmini gerekir. Davacı vekilinin 14 Ekim 1997 tarihinde kayda geçen dava dilekçesi ile savunmaya karşı verdiği ve 3 Şubat 1998 tarihinde kayda geçen cevap layihasında; davacının yedek subay öğretmen olarak Milli Eğitim Bakanlığı emrine verildiğini ve Erzurum Atatürk Anadolu Teknik Lisesi ve Endüstri Meslek Lisesinde 6.2.1997 tarihinde yedek subay öğretmenlik görevine başladığını, davacının Sömestri ve Ramazan Bayramı tatili için izinli olarak Kayseriye geldiğinde rahatsızlanması üzerine Kayseri Milli Eğitim Müdürlüğüne 12.2.1997 tarihinde müracaat ettiği, Kayseri Milli Eğitim Müdürlüğü Sağlık Eğitim Merkezi Başk.lığınca muayenesinin yapılarak 13.2.1997 tarihinde Erciyes Üniversitesi Gevher Nesibe Hastanesi Genel Cerrahi Bölümüne sevk edildiğini, 13.2.1997- 19.3.1997 tarihleri arasında yatarak tedavi gördüğünü, 19.3.1997 tarih ve 964/7458 sayılı rapor ile 30 gün istirahtle taburcu edildiğini, raporunun bitiminde 17.4.1997 tarihinde kontrol için yeniden aynı kliniğe müracaat eden davacıya 17.4.1997 gün ve 964/10482 sayılı rapor ile 20 gün, 2.5.1997 gün ve 964/11656 sayılı rapor ile 20gün ve son olarak 21.5.1997 gün ve 964/13521 sayılı rapor ile 30 gün istirahat verildiğini, davacının kendisine verilen tüm raporları Okul Müdürlüğüne gönderdiğini, Okul Müdürlüğün 8.5.1997 gün ve 251.31/830 sayılı yazılarıyla davacının aldığı raporlar nedeniyle derslere giremediği, öğrencilere faydalı olamadığı ve aldığı raporlar nedeniyle diğer öğretmenlere kötü örnek olduğu belirtilerek, davacının okuldan alınarak birliğine iade edilmesinin Erzurum Milli Eğitim Müdürlüğ ünden istendiğini, bu yazı üzerine Erzurum Milli Eğitim Müdürlüğünün 21.5.1997 gün ve B.08.4.MeM.4.25.01/13240 sayılı yazısı ile durumun Milli Eğitim Bakanlığına iletilerek davacının birliğine iadesinin uygun görüldüğünün bildirildiğini, Milli Eğitim Bakanlığı Per.Gen. 06.97/5091 sayılı yazısı ile öğretmenlik mesleği ile ilişiğinin kesildiği bildirilerek Milli Savunma Bakanlığından davacının kıtaya sevkinin istendiğini, ve M.S.B.lığının 19.6.1997 gün ve ASAL: 4653-29-97/Yol.Sb.Ş.Cst.Ks.sayılı emri ile Erzurum As.Şb.Başkanlığınca 23.6.1997 tarihinde er statüsüyle halen hizmetini tamamlamak üzere 9.P.Tümen Komutanlığı Sarıkamış emrine sevk edildiğini ve belirtilen komutanlıkta er olarak askerliğine devam ettiğini, 1076 sayılı Kanunun Ek.7 nci maddesi ile Askerlik yükümlülüğünü Milli Eğitim Bakanlığı Emrinde Öğretmen Olarak Yerine Getirecekler Hakkında Yönetmelikte davacının geçirmiş olduğu ameliyat nedeniyle kullanmış olduğu toplam 100 günlük sıhhi izin süresi nedeniyle öğretmenlik mesleği ile ilişiğinin kesileceği ve kalan hizmetini er statüsünde tamamlanacağı yönünde bir düzenlemenin bulunmadığını, davacının bu işlem ile hem manevi çöküntü içine düştüğünü hem de almakta olduğu yedek subay maaşından mahrum kalarak maddi zarara uğradığını, davacı hakkında tesis edilen işlemin birinci aşamasının öğretmenliğin iptali Mili Eğitim Bakanlığınca, ikinci aşamasının yedek subaylığın iptali ve er olarak kıtaya sevki ise Milli Savunma Bakanlığınca tesis edildiğini, 1602 sayılı Kanunun 38 nci maddesi gereğince aralarında maddi ve hukuki bakımdan bağlılık olduğundan her iki işlem aleyhine bir dilekçe ile usulüne uygun dava açıldığını, davalı idarelerden Milli Eğitim Bakanlığının savunmasında işlemin yapılmasına neden olan sebebin dışına çıkarak savunmayı genişletme çabası içine girdiğini, mevzuat hükümleri incelendiğinde davacının ne öğretmenliğinin ne de yedek subaylığının iptalini gerektirecek bir eyleminin bulunmadığını, açıklanan nedenlerle M.E.B.lığının 10.6.1997 gün ve B.08.0.PGM.D.23.11.06.97/5091 sayılı yazısına bağlı olarak M.S.B.lığının 19.6.1997 gün ve ASAL: 4653-29-97/Yd.Sb.Ş.Cst.Ks. sayılı emri ile tesis edilen idari işlemin iptaline yürütmenin durdurulmasına , bu idari işlemler nedeniyle meydana gelen zararlarının karşılanması amacıyla 125.000.000.-TL.maddi 300.000.000.-TL.manevi tazminatın yasal faizi ile birlikte hüküm altına alınması ve fazlaya ilişkin haklarının saklı tutulması istemi ile işbu davanın açıldığı anlaşılmıştır. Davacının yürütmenin durdurulması istemi, Dairemizin 17 Aralık 1997 gün ve 1997/738 Esas sayılı kararı ile reddedilmiştir. Başsavcılıkça işlemin askeri hizmete ilişkin olmadığı için Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin görevli olmadığı yolunda itirazda bulunulmuş ise de, davacı hakkında tesis edilen işlem davacının askerlik yükümlülüğü ile ilgili bir işlem olduğundan askeri hizmete ilişkin bir işlem olduğu kanaatine varıldığından Başsavcılığın itirazına itibar edilmemiştir. Dava dosyasındaki bilgi ve belgelerden, davacının 253 ncü dönem olarak yedek subay temel eğitimini tamamladıktan sonra Milli Eğitim Bakanlığı Emrine yedek subay öğretmen olarak verildiği ve Milli Eğitim Bakanlığınca Erzurum Atatürk Anadolu Teknik Lisesi ve Endüstri Meslek Lisesinde yedek subay öğretmen olarak görevlendirildiği 6.2.1997 tarihinde adı geçen Lise de öğretmenlik görevine başladığı, sömestri tatili ve Ramazan Bayramı tatili nedeniyle izinli olarak Kayseri’ye giden davacının, izinli olarak bulunduğu sırada rahatsızlanması üzerine 12.2.1997 tarihinde Kayseri Milli Eğitim Müdürlüğüne müracaat ettiği ve burasının sevki üzerine Erciyes Üniversitesi Gevher Nesibe Hastanesine sevk edildiği, adı geçen hastanece yapılan tedaviler sonunda dava dilekçesinde sırasıyla belirtilen tarihlerde ve üst üste raporlar alması nedeniyle Erzurum Valiliği Milli Eğitim Müdürlüğünün 21.5.1997 gün B.08.4.MEM.4.25.01/13240 sayılı yazısı ile davacının devamlı olarak rapor alması nedeniyle birliğine iadesinin uygun olduğunun bildirilmesi üzerine, Milli Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğünün 2.6.1997 gün ve B.08.0.PGM.0.23.11.06.97/71446 sayılı yazısı ile göreve atandığı günden bu güne kadar 70 gün çeşitli aralıklarla rapor alarak Eğitim ve Öğretimi aksattığı ve emsallerine kötü örnek teşkil ettiğinden yedek subay öğretmenlikle ilişiğinin kesilerek kalan askerlik hizmetini Türk Silahlı Kuvvetleri emrinde tamamlattırılmasının istendiği ve bu istemin Milli Eğitim Bakanlığınca onanarak durumun Milli Savunma Bakanlığına bildirildiği ve Milli Savunma Bakanlığınca davacının 18 aylık er statüsü ile Sarıkamış 9.P.Tüm.Komutanlığı emrine tertip edildiği anlaşılmıştır. 1076 Sayılı Yedek Subaylar ve Yedek Askeri Memurlar Kanununun EK; 7 nci maddesinin 1 nci ve 3 ncü fıkraları, “Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığının ihtiyaç göstermesi ve Genelkurmay Başkanlığının uygun görmesi üzerine, yedek subay aday adayı olarak silah altına alınacaklardan bu bakanlık kadrolarında öğretmen olarak görev yapanlar ile mesleği öğretmen olan ancak bakanlık kadrolarında öğretmenlik görevine başlamamış bulunanlardan yeteri kadarı, temel askerlik eğitimini takiben Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı emrine verilirler....” “..Bu görevleri sırasında usulüne göre öğretmenlik mesleği ile ilişikleri kesilenler kalan hizmetlerini er olarak tamamlamak üzere kıtalara sevk edilirler ve bakanlıkla ilişikleri kesilir” hükmünü amir bulunmaktadır. Askerlik yükümlülüğünü Milli Eğitim Bakanlığı emrinde Öğretmen Olarak Yerine Getirecekler Hakkında Yönetmeliğin 12 nci maddesinde de; “1076 sayılı Kanuna tabi olup temel askerlik eğitimlerini müteakip Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı emrinde öğretmen olarak görevlendirilenlerin hizmet süresi emsali yedek subayların hizmet süresi kadar olup, bu süre askerlik şubelerinden sevk tarihinden başlar. Bunlardan görevleri sırasında usulüne göre öğretmenlik ile ilişikleri kesilenler, kalan hizmetlerini 18 ay süreli er olarak tamamlamak üzere kıtalara sevk edilirler ve bunlara ödenmekte olan aylık, ödenek, yardım vetazminatlar kesilir” hükmü taşımaktadır. Yukarıda açıklandığı üzere davacının yedek subay öğretmenlikten çıkarılmasına esas alınan durumunun, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 nci maddesinde öngörülen Devlet Memuru olmasını engelleyici bir neden olmadığından davacının yedek subay öğretmenlik statüsünden çıkarılarak kalan askerliğini 18 ay er olarak tamamlattırılmasına ilişkin işlemin sebep ve amaç unsurları yönünden sakat olduğu sonucuna varılmıştır. Davacı vekili dava dilekçesinde davacının yedek subay öğretmenlik statüsünden çıkarılarak er statüsüne geçirilmesi nedeniyle manevi çöküntü içine girdiği, diğer taraftan yedek subay maaşından mahrum olduğu için maddi kayba uğradığını, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 125.000.000.-TL. maddi 300.000.000.-TL. manevi tazminat talebinde bulunduğundan; davacının yedek subay öğretmen olarak askerliğine devam etmesi halinde terhis olacağı tarihe kadar olması gereken aylıkları Erzurum Milli Eğitim Müdürlüğünden sorulmuş ay ay ayrı ayrı bildirilen aylıklarının toplamının 822.915.000.-TL. olduğunun bildirildiği, davacının er olması nedeniyle, er olarak sevk edildiği tarihten terhis olduğu tarihe kadar kendisine yapılan yiyecek, giyecek ve er maaşları Kara Kuvvetleri Komutanlığından sorulmuş, K.K.K.lığının cevabi yazılarından davacıya er olduğu dönemde toplam 184.825.200.-TL. masraf yapıldığı anlaşılmıştır. Davacının alması gereken maaşlar toplamı olan 822.915.000.-TL.den davacıya er olarak yapılan toplam 184.825.200.-TL nin düşülmesinde davacının 638.089.800.-TL. maddi kaybının olduğu görüldüğünden davacıya istemine bağlı kalınarak 125.000.000.-TL.maddi tazminat verilmesine karar verilmiştir. Ayrıca davacıya bu işlem sebebiyle duyduğu acı ve ızdırabını kısmen de olsa karşılayabilmek amacıyla uygun miktarda manevi tazminat verilmesi de kabul edilmiştir. Davacı vekili manevi tazminata da dava tarihinden itibaren faiz yürütülmesini talep etmiş ise de; kurulumuzca davacının bu işlem nedeniyle duyduğu acı ve ızdırabını kısmende olsa karşılayabilmek amacıyla takdir edilen manevi tazminat miktarı paranın karar sırasındaki alım gücü esas alınarak takdir edildiğinden davacı vekilinin dava tarihinden itibaren faiz yürütülmesi yolundaki talebinin reddi cihetine gidilmiş, ancak takdir olunan manevi tazminata karar tarihi olan 30 Aralık 1998 tarihinden ödeme tarihine kadar yasal faiz yürütülmesine karar verilmiştir. Açıklanan nedenlerle; 1- Davacının yedek subay öğretmen olarak Milli Eğitim Bakanlığı emrine verilmesi üzerine yedek subay öğretmenliğe devam ederken üst üste rapor alması nedeniyle yedek subay öğretmenlik statüsünden çıkarılarak kalan askerliğinin 18 ay er statüsü ile tamamlattırılmasına ilişkin hukuka aykırı İŞLEMİN İPTALİNE, 2- Davacı ...................’e istemine bağlı kalınarak 125.000.000.-TL.(Yüzyirmibeşmilyon TL.) MADDİ TAZMİNAT VERİLMESİNE,3- Takdiren davacıya 100.000.000.-TL.(Yüzmilyon TL.) MANEVİ TAZMİNAT VERİLMESİNE, fazlaya ait isteminin reddine, 4- Hükmedilen maddi tazminat miktarına dava tarihi olan 14 Ekim 1997 tarihinden ödeme tarihine kadar YASAL FAİZ YÜRÜTÜLMESİNE, faiz oranının 31 Aralık 1997 tarihine % 30 (Yüzde otuz) 1 Ocak 1998 tarihinden itibaren % 50 (Yüzde elli ) olarak uygulanmasına, 5- Hükmedilen manevi tazminat miktarına dava tarihinden karar tarihine kadar faiz yürütülmesi isteminin REDDİNE, ancak karar tarihi olan 30 Aralık 1998 tarihinden ödeme tarihine kadar % 50 (Yüzde elli) YASAL FAİZ YÜRÜTÜLMESİNE, 6- Davacı tarafından peşin yatırılan 5.255.000.-TL.(Beşmilyonikiyüzellibeşbin TL.) harcın istek halinde DAVACIYA İADESİNE, 7- Davalı idareler harçtan muaf olduğundan davalı idareler aleyhine harca hükmedilmesine yer olmadığına, 8- Davacı tarafından peşin yatırılan ve sarf edilen 5.000.000.-TL.(Beşmilyon TL.) posta pulu giderinin davalı idarelerden alınarak DAVACIYA VERİLMESİNE, 9- Hükmedilen maddi ve manevi tazminat miktarlarına davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifeleri gereğince hesap edilen 22.500.000.-TL. (Yirmiikimilyonbeşyüzbin TL.) Avukatlık ücretinin davalı idarelerden alınarak DAVACIYA VERİLMESİNE, 10- Dava duruşmalı görüldüğünden reddedilen manevi tazminat miktarına davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifeleri gereğince hesap edilen 10.000.000.-TL.(On milyon TL.) Avukatlık Ücretinin davacıdan alınarak DAVALI İDARELERE VERİLMESİNE, 11- Her iki Davalı idarelerin davacıya verilmesine karar verilen parasal hususlarda MÜTESESSİLEN SORUMLU OLMASINA, 

(AYİM. 2.D. 30.12.1998; E.1997/738, K. 1998/959