TSK SOSYAL TESİSLERİNE ALINMAMA
ÖZETİ: Davacı emekli subayın İç Hizmet Yönetmeliğinin 664 üncü maddesinde öngörüldüğü şekilde, ordu evleri, askeri gazino ve diğer askeri tesislerden yararlanmasının yasaklanmasını gerektirecek herhangi bir faaliyet ve davranışının bulunmaması karşısında, bu yönde tesis edilen işlem hukuka aykırılıkla sakatlanmıştır.
Davacı 14.9.1998 tarihinde İstanbul 3.İdare Mahkemesine verdiği ve 28 Eylül 1998 tarihinde kayda geçen dilekçesinde özetle; Ocak 1998 tarihinde kendi isteğiyle emekli olduğunu, birbuçuk ay süreyle Harbiye Orduevinde kaldığını, 30.7.1998 tarihinde orduevlerine girişleri yasaklanan personel arasında ismini gördüğünü, böyle bir tasarrufa sebebiyet verecek herhangi bir faaliyetinin olmadığını, orduevlerinde iç nizamı bozucu bir hareket yapmadığını , bu uygulamanın yönetmelik hükümlerine aykırı olduğunu, gazete ilamlarından iş arayıp yeni bir hayat kurmaya çalıştığını, yasa dışı faaliyette bulunduğunu kimsenin belgeleyemeyeceğini, meslek hayatı boyunca bir gün ceza almadığını, aksine takdirlerinin bulunduğunu, bu durumun arkadaşları ile ilişkilerini zedelediğini, maddi ve manevi yönden mağdur edildiğini belirterek hukuka ve mevzuata uyarlı bulunmayan işlemin iptalini talep ve dava etmiştir. Her ne kadar davalı idare davada konu olarak belirtilen işlemin idarenin iç işleyişine yönelik olması nedeniyle dava konusu edilemeyeceğini ileri sürmüş ise de; davacı hakkında tesis edilen söz konusu işlemin (emrin) davacının menfaatini ihlal ettiği, zira İç Hizmet Kanun ve Yönetmeliğinin amir hükmü uyarınca davacı orduevleri ve askeri gazinoların tabii üyesidir. Bu emirle bu üyeliğe son verildiği anlaşılmaktadır. Bu nedenle davacının menfaatini ihlal ettiği iptal davasına konu olabileceği aşikar olup, davalı idarenin bu yöndeki iddiası varit görülmeyerek davanın esastan incelenmesine geçilmiştir. Dava, Emekli Kurmay Yarbay olan davacının Orduevleri ve sosyal tesislere girişinin yasaklanmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır. İdare böyle bir işlem tesis ederken İç Hizmet Kanununun 43. Yönetmeliğinin 664/4-b maddelerini esas aldığı davalı idarenin savunmalarından anlaşılmıştır. 211 Sayılı İç Hizmet Kanunu’nun 12. maddesi Orduevlerini askeri kurum olarak kabul etmektedir. Aynı Kanunun 43. maddesinin 1.Fıkrası aynen “Türk Silahlı Kuvvetleri her türlü siyasi tesir ve düşüncelerin dışında ve üstündedir. Bundan ötürü Silahlı Kuvvetler mensuplarının siyasi parti veya derneklere gitmeleri bunların siyasi faaliyetleri ile münasebette bulunmaları, her türlü siyasi gösteri, toplantı işlerine karışmaları ve bu maksatla nutuk ve beyanat vermeleri ve yazı yazmaları yasaktırö hükmünü amirdir. İç Hizmet Yönetmeliğinin “2. Orduevleri ve askeri garnizonlarö başlığını taşıyan 664 . maddesi 1. fıkrasının 21.4.1999 gün ve 22618 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmeliklerle değişik 4 ncü bendinde “Subaylar, askeri memurlar ve astsubaylar ile bunların emeklileri orduevlerinin ve askeri gazinoların tabii üyeleridirler. Tabii üyeler ile orduevleri, askeri gazino ve öteki sosyal tesislerden yararlanma hakkına sahip diğer kişilerin bu mahallerde; -a) Siyasi konuşma yapmaları, siyasi telkin ve öneride bulunmaları yasal veya yasadışı kurulmuş bulunan siyasi amaçlı parti, kuruluş, dernek ve örgütlerden herhangi biri hakkında propoganda yapmaları yasaktır. Bu yasağa uymayanlar hakkında gereğinde yasal işlem yaptırılmakla birlikte, emekli üyeler ile sosyal tesislerden yararlanma hakkına sahip diğer kişilerden birinin bu tür faaliyette bulunduğu herhangi bir şekilde tespit edilenler anılan sosyal tesislerden yararlanma hakkını kaybederler. -b) Söz atma, sarkıntılık, ırz ve iffete tecavüz, askerlik haysiyet ve şerefine dokunan fiilleri işlemeleri veya anılan yerlerde uyulması öngörülen kurallara uymamakta ısrar etmeleri halinde, bunlar hakkında gerektiğinde yasal işlem yaptırılmakla birlikte bu tesislere girişleri yasaklanabilir. Yapılan yasal işlem sonucunda bu fiilleri işlemedikleri anlaşılanlar hakkında, daha önce alınmış olan yasaklama kararı Genelkurmay Başkanlığınca kaldırılır. -c) Emekli üyeler ile bunların aile fertlerinin birisinin irticai, bölücü, yıkıcı faaliyetler içerisinde yer aldığının yada Türk Silahlı Kuvvetler aleyhinde beyanda veya faaliyette bulunduğunun tespit edilmesi, halinde, bu kimselerin, orduevleri, askeri gazinolar ve diğer askeri sosyal tesislere girişleri Genelkurmay Başkanlığınca geçici veya sürekli olarak yasaklanabilirö şeklinde bir düzenleme getirilmiştir. Dava dosyasında mevcut belge ve bilgilerin tetkikinden, Emekli Kurmay Yarbay olan ve İç Hizmet Kanun ve Yönetmeliğine göre Orduevleri ve askeri gazinoların tabii üyesi olan davacının Orduevleri ve Askeri Gazinolardan yararlanmasını kısıtlayan İç Hizmet Kanununun 43. Yönetmeliğinin 664/4-a,b hatta işlem tarihinden sonra Yönetmeliğe eklenen (c) bendinde belirlenen hususlar dahilinde bir faaliyetinin bulunduğuna ilişkin bir belge veya bilgi bulunmadığı, idarece bu yönde bir bilgi ve belgede ibraz edilmediği, emirde bu yasağın “olabilecek müessif olayların önlenmesiö amacıyla ileriye yönelik olarak getirildiği, davacının kendisine sosyal tesislere giriş yasağının konması üzer ine Genelkurmay Başkanlığına yazdığı mektubun delil olarak sunulduğu anlaşılmaktadır. Davalı İdare İç Hizmet Kanun ve Yönetmeliği ile kendisine tanınan yetkileri mevzuat çerçevesinde her zaman kullanabilecektir. Bunun içinde mevzuat çerçevesinde yasaklanan faaliyet ve davranışları davacının yaptığının tespit edilmesi ve delillendirilmesi gereklidir. Kanun ve Yönetmelikte getirilen düzenlemelerde davalı idareye yasaklama yönünde ileriye yönelik bir hak ve yetki tanınmamıştır. Aksine belirtilen faaliyet ve davranışların tesbitini ve somut hale getirilmesini zorlayıcı hükümler taşımaktadır. Davacının, mevzuat çerçevesinde orduevlerine, askeri gazino ve diğer askeri tesislerden yararlanmasının yasaklanmasını gerektirir bir faaliyet ve davranışının bulunmaması nedeniyle tesis edilen işlemin hukuka ve mevzuata uyarlı olmadığının kabulü gerekmiştir. Bu itibarla ve yukarıda açıklanan nedenlerle; Davacı ...........................’in orduevleri, askeri gazino ve diğer askeri tesislerden yararlanmasının yasaklanması yönünde tesis edilen İŞLEMİN İPTALİNE
